ADHD-pillen lijken veilig voor het brein

“Bezorgde ouders hoeven de medicatie om die reden dus niet te laten staan”, zegt Schweren, die enkel de effecten op het brein onderzocht. Alleen bij kinderen die gelijktijdig stimulantia en antipsychotica gebruiken lijkt de kans op verandering van het brein verhoogd.

Hard bewijs dat methylfenidaat of dexamfetamine op de lange termijn positieve effecten heeft, vond de onderzoekster niet. “Kinderen met ADHD die medicatie gebruikten, maakten dezelfde ontwikkeling van hun gedrag door als ADHD’ers zonder medicatie.”

Aanwijzingen

Schweren vond wel aanwijzingen voor gunstige langetermijneffecten. Zo zag ze in een subgroep – bij kinderen met een bepaalde variant van het DRD4-dopaminereceptoren die op jonge leeftijd veel medicatie gebruikten – dat het volume van de frontaalschors normaliseerde. Dit hersengebied is bij kinderen met ADHD vaak kleiner. Bij haar bevinding plaatst ze wel gelijk een kanttekening: “We hebben dit slechts één keer gemeten, dus we kunnen niets zeggen over de ontwikkeling van het brein.”

Bij kinderen die Schweren een beloning gaf als ze een spelletje wonnen, zag zij dat de frontaalschors actiever werd als zij meer en langer medicatie hadden gebruikt. Mogelijk leidt dit tot remming van het striatum, dat bij kinderen met ADHD actiever is als ze een beloning krijgen of iets lekkers eten vergeleken met kinderen zonder ADHD. Een direct effect op het striatum vond ze niet. Wat dit compensatiemechanisme precies betekent, kan Schweren niet zeggen. “We vermoeden dat medicatiegebruikers hierdoor minder kans hebben op het ontwikkelen van een verslaving.”

Daarnaast bleek dat langdurig medicatiegebruik een positief effect heeft op de integriteit van de zenuwbanen die tussen de frontaalschors en het striatum lopen. Die is bij kinderen met ADHD afgenomen vergeleken met de controles.

Cumulatieve dosis

Aan het onderzoek deden ongeveer duizend kinderen, jongeren en jongvolwassenen mee, van wie rond de vierhonderd ADHD hadden. De gemiddelde leeftijd bedroeg 17 jaar en de jongste deelnemer was 9 jaar. Bijna alle kinderen met ADHD hadden op enig moment methylfenidaat of dexamfetamine gebruikt. De helft gebruikte al langere tijd geen medicatie meer, de andere helft stopte het gebruik ten minste 48 uur voor het onderzoek.

Schweren berekende voor ieder kind de cumulatieve dosis van het gebruikte geneesmiddel en corrigeerde daarbij voor leeftijd en gebruiksduur, die gemiddeld ongeveer vijf jaar bedroeg. “Heel fijn dat de apothekers van de deelnemers daarvoor complete medicatiehistories hebben aangeleverd.”

De resultaten veranderden overigens niet wanneer ze de kinderen die dexamfetamine gebruikten – een minderheid – niet meenam in de analyse.