Herexamen 2014 PW 50
Goede antwoord: b.
Cranberrysap en sinaasappelsap hadden in onderzoek geen invloed op de ciclosporineblootstelling. Deze vruchtensappen kunnen gebruikt worden in combinatie met ciclosporine.
Van grapefruitsap is in diverse onderzoeken aangetoond dat het de blootstelling aan ciclosporine kan verhogen (toename van de Cmin met 15 tot 85%, toename van de Cmax met 4 tot 43%, toename van de AUC met 15 tot 59%). Grapefruitsap remt CYP3A4 in de darm. Dit effect wordt vermoedelijk veroorzaakt door de furanocumarines in grapefruitsap. Ciclosporine is een CYP3A4-substraat en heeft een relatief lage biologische beschikbaarheid (15-50%, sterk afhankelijk van de formulering en de patiënt), waardoor CYP3A4-remming in de darm de biologische beschikbaarheid substantieel kan verhogen. Bij gebruik van ciclosporine dient daarom geen grapefruitsap gedronken te worden.
Pomelosap is onderzocht in een studie en had een kleiner effect dan grapefruitsap: de AUC en Cmax van ciclosporine stegen met respectievelijk 19% en 12%. Rode druivensap verlaagde de AUC en Cmax van ciclosporine met respectievelijk 30% en 28%, zonder verandering van de halfwaardetijd. Het mechanisme is niet bekend; mogelijk wordt de absorptie van ciclosporine geremd. Een soortgelijk effect is ook bij combinatie van ciclosporine met rode wijn gezien. Voor pomelosap en rode druivensap zijn er dus aanwijzingen voor een interactie-effect met ciclosporine. Er is nog te weinig bewijs om gecombineerd gebruik volledig te ontraden, maar oplettendheid is geboden. Bij onverwachte veranderingen in de ciclosporinespiegel kan het raadzaam zijn om aandacht te besteden aan eventuele veranderingen in het voedingspatroon.
Bronnen:
• Baxter K (ed). Stockley’s Drug Interactions [online]. London: Pharmaceutical Press.
• www.medicinescomplete.com Ciclosporin + Grapefruit and other fruit juices. Updated 28-Apr-2014.
• Health Base. Commentaren Medicatie-bewaking 2014-2015. Houten 2014.