Voor het eerst minder gebruikers omeprazol

Net als in 2017 telde binnen het basispakket het laxeermiddel macrogol in combinatie met andere middelen de meeste gebruikers. Macrogol­combinaties worden toegepast bij obstipatie en voor darmlediging voorafgaand aan darmonderzoek. Het aantal gebruikers nam beperkt toe (1%). Dat houdt wellicht verband met het bevolkingsonderzoek darmkanker, waarvoor steeds meer mensen een oproep ontvangen. Bij een positieve thuistest is nader onderzoek nodig, waarvoor de darm met een laxans geledigd wordt. De SFK toonde eerder aan dat er een duidelijk verband was tussen het gebruik van laxeermiddelen en het aantal mensen dat voor het onderzoek wordt uitgenodigd.

Het antibioticum amoxicilline had het op één na grootste aantal gebruikers. Dat waren er ruim 1,1 miljoen, zo’n 3% meer dan in 2017. Deze toename komt vooral door de langdurende griepepidemie in het voorjaar van 2018. Hoewel griep geen indicatie is voor een antibioticum liet de SFK zien dat er een verband bestaat tussen de duur van de griepepidemie en het gebruik van amoxicilline.

Derde in de lijst met meeste gebruikers is diclofenac – een pijnstiller van het NSAID-type – waarvan het aantal gebruikers evenwel met 2% afnam.

Omeprazol

Het aantal gebruikers dat maagbeschermer omeprazol vergoed kreeg uit het basispakket nam jarenlang toe, maar in 2018 daalde dat voor het eerst, en wel met 10%. Dat komt overeen met ruim 100.000 gebruikers. Dit afnemende gebruik komt mogelijk door eveneens dalende gebruikersaantallen van ontstekingsremmende NSAID’s. Risicopatiënten worden geacht om vanwege de maagbeschadigende eigenschappen van NSAID’s, ter bescherming een maagzuurremmer te gebruiken.

Tegenover een afnemend aantal gebruikers van omeprazol die dit vergoed krijgen, staat overigens een toename van het aantal gebruikers die dit volledig zelf moeten betalen, omdat ze niet aan de voorwaarden voldoen. In 2018 bedroeg die toename ruim 40.000 (tot bijna 415.000). Vergoeding van maagzuurremmers is voorbehouden aan mensen die langdurig op het gebruik zijn aangewezen.

Colecalciferol (vitamine D3) kent al jaren een toenemend aantal gebruikers, een lijn die zich ook in 2018 voortzette. De toename is het gevolg van de gewijzigde kijk op de behandeling van osteoporose, die eind 2012 is vastgelegd in de NHG-Standaard Fractuurpreventie. Door pakketbeperkende maatregelen wordt echter een deel van de geneesmiddelen met colecalciferol vanaf 1 januari 2019 niet meer vergoed, terwijl een ander deel, vooral die in drankvorm, wel in het pakket blijft. In de loop van dit jaar zal blijken welke gevolgen de gewijzigde vergoedingsvoorwaarden hebben voor het gebruik van colecalciferol.