2021

‘Schroom niet praktijkonderzoek op te zetten, het is belangrijk’: Praktijkonderzoek is leerzaam en nuttig voor de apotheker en goed voor de patiënt, onderstrepen Rianne Weersink en Bram Mertens, die hun werk bekroond zagen met een PRISMA-prijs. Zelf kwesties uitzoeken waar je in de praktijk tegenaan loopt, leidt tot betere farmaceutische zorg. “Het werkt zeer motiverend.”
Zo goed mogelijk ook de ‘ongevraagde vragen’ beantwoorden: Van jongs af aan zag Maxime Tjioe hoe haar moeder Lee Tjioe als openbaar apotheker contact legde met de patiënt. Zo leerde zij hoe belangrijk een klantgerichte houding is. Sinds zes maanden is Maxime Tjioe ook openbaar apotheker en heeft ze zo haar eigen benadering, maar met hetzelfde doel: zichtbaar zijn door de patiënt centraal te stellen.
Plant zaadjes van zichtbaarheid: Signaleer, bespreek en begeleid mensen bij (beginnende) problemen, laat zien dat het voorkomen van ziekte(verergering) en polyfarmacie onderdeel is van de farmaceutische zorg, betoogt Marianna Abadier. “Plant zaadjes voor het verder zichtbaar maken van de zorgverlenende apotheker.”
‘Zichtbaarheid laat zich niet bedenken of plannen’: Bewustwording creëren onder burgers over het werk van de apotheker betekent niet de straat opgaan en luidkeels verkondigen wat je allemaal doet achter de schermen, vindt Elze Alons, een van de ambassadeurs van de zichtbaarheidscampagne van de Vereniging van Jonge Apothekers. “Je laat het dagelijks zien in de praktijk.”
Uitstellen antibiotica bij luchtweginfectie kan veilig: Uitgesteld voorschrijven van antibiotica is veilig en effectief voor de meeste patiënten met een luchtweginfectie, ook degenen met een hoger risico. Een uitgesteld recept leidt waarschijnlijk niet tot een toename of langere duur van de klachten dan direct voorschrijven van antibiotica, behalve bij jonge kinderen.
Onze plicht: foute informatie tackelen: We kunnen het ons als zorgprofessionals niet veroorloven foutieve medische informatie onbesproken te laten uit angst voor confrontatie, betoogt farmaciestudent Eva Spin. Zij diende een viruswappie uit haar familie daarom van repliek over een mRNA-vaccin.
‘Bepaal zelf je toekomst, want het is 2 voor 12’: Om openbaar apothekers te helpen zich te profileren als zorgapotheker heeft Marcel van den Bosch-Niestijl de nieuwe jaaropleiding Zichtbaar ontwikkeld. Apothekers hebben volgens hem geen tijd te verliezen want zorgverzekeraars halen steeds meer taken weg uit de apotheek. “Laten we zelf bepalen waar we goed in zijn, want het is twee voor twaalf.”
Naast de arts, niet in zijn schaduw: Hoog tijd dat de apotheker wordt erkend als een volwaardige behandelaar, die naast de arts staat en niet in zijn schaduw, betoogt Ardijana Kabašaj. “We zijn immers allemaal expert in ons eigen vakgebied.”
Onderzoek naar beeld dat mensen hebben van de openbare apotheek: Mensen zijn doorgaans tevreden over hun apotheek. Toch weten velen niet dat de apotheker de geneesmiddelexpert bij uitstek is. En voor een persoonlijk gesprek gaat de voorkeur uit naar de veel zichtbaardere apothekersassistent boven de apotheker. Dit blijkt uit onderzoek van de Hogeschool Utrecht. “Creëer meer duidelijkheid over de werkzaamheden en kennis van de apotheker en vergroot diens zichtbaarheid.”
‘Je laten zien heeft echt effect op de patiëntenzorg’: Het imago van apothekers heeft een flinke boost nodig. Te veel mensen, ook andere zorgverleners, hebben nog altijd geen flauw idee wat een apotheker doet en kan, en dat moet veranderen, vindt Iris Zuydgeest, een van de initiatiefnemers van de zichtbaarheidsweek van de Vereniging van Jonge Apothekers (VJA). “Apothekers moeten minder bescheiden zijn.”
Beleg pensioengeld verantwoord: Apothekers die pensioen opbouwen bij Stichting Pensioenfonds Openbaar Apothekers hebben er recht op te weten of hun geld in discutabele bedrijven wordt belegd, betoogt Majid Ghalit. Hij is een petitie gestart om opheldering te krijgen.
Toenemend aantal gezondheidsincidenten met partydrug 3-MMC: In de media verschijnen steeds vaker berichten over gezondheidsincidenten met de designer drug 3-MMC. Er wordt gewaarschuwd voor verslaving en zelfs overlijden. Ook het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) ziet steeds vaker 3-MMC-vergiftigingen.
Donanemab lijkt cognitie te verbeteren bij vroege Alzheimer: Bij patiënten met vroege ziekte van Alzheimer resulteert donanemab in een betere samengestelde score voor cognitie in vergelijking met placebo na 76 weken. De betere score geldt ook voor de mogelijkheid activiteiten in het dagelijks leven uit te oefenen. De resultaten voor de secundaire uitkomsten waren gemengd.
Voorkeur lamotrigine bij focale epilepsie: Levetiracetam of zonisamide zijn geen anti-epileptica van eerste keuze voor patiënten met focale epilepsie. Lamotrigine zou de standaardbehandeling moeten zijn in toekomstige onderzoeken.
‘Tijd voor landelijk handboek parenteralia’: In ziekenhuizen door heel Nederland worden handboeken parenteralia geraadpleegd voor het bereiden, opslaan en toedienen van parenterale geneesmiddelen. Promovendus Frank Doesburg onderzocht hoe deze handboeken in Nederland tot stand komen. Zijn belangrijkste conclusie: “Het is weer tijd voor een landelijk handboek parenteralia.”
‘Jonge apothekers durven niet altijd de volledige waarheid te vertellen’: Meer jonge ziekenhuisapothekers in opleiding hebben te kampen met een onveilig opleidingsklimaat dan eerder gedacht, blijkt uit een enquête van JongNVZA. De vereniging heeft gezond en veilig werken in de ziekenhuisapotheek daarom tot speerpunt gebombardeerd, vertelt voorzitter Suzan Detert Oude Weme. “Iedereen moet altijd alles kunnen en durven zeggen zonder in de problemen te komen.”
Patiënten begrijpen bijsluiters meestal goed: De meeste mensen die een apotheek bezoeken zijn tevreden over de openingstijden, vinden de wachttijden acceptabel en begrijpen bijsluiters over het algemeen goed. Dat blijkt uit een enquête van Service Apotheken de Poort en de Grebbe in Bergen op Zoom.
Tocilizumab lijkt veilig toepasbaar bij COVID-19: Vanwege het positieve effect van tocilizumab op ziekteprogressie en overleving heeft het een rol gekregen in de behandeling van COVID-19. Resultaten van diverse studies laten vooralsnog geen aanwijzingen zien voor veiligheidsrisico’s anders dan de bekende bijwerkingen. Bij Bijwerkingencentrum Lareb zijn ruim tweehonderd (vermoede) bijwerkingen van tocilizumab voor verschillende indicaties gemeld.
Grotere kans relapse bij lagere dosis antispsychoticum als onderhoud: De dosering van een antipsychoticum moet tijdens de onderhoudsbehandeling bij schizofrenie met multiple episoden waarschijnlijk niet worden verlaagd onder de aanbevolen dosering voor de acute behandeling. Dosisreductie is geassocieerd met een toegenomen kans op terugval en stoppen met de medicatie.
Methadongebruik kan QT-interval verlengen
Medicatieveiligheid op hoger peil door VTGM-innovatie: De invoer van een bi-directionele koppeling tussen een EVS (EPIC) en een papierloos bereidingen-ondersteunend programma (BD Cato) levert meervoudige winst op in het medicatieproces. Het bevordert efficiëntie, duurzaamheid, gebruiksgemak en medicatieveiligheid. De ziekenhuisapotheek van het Medisch Centrum Leeuwarden heeft een dergelijke koppeling bij Voor Toediening Gereedmaken (VTGM) als eerste in de wereld operationeel gemaakt.
Tranende ogen, jeuk, loopneus en niezen: Hooikoortsklachten lijken op het eerste gezicht op klachten bij een verkoudheid of COVID-19. Het is voor apothekers belangrijk een goed onderscheid te maken, om vervolgens de juiste adviezen te kunnen geven en een zelfzorgmiddel te kunnen aanraden zoals een antihistaminicum.
Kinderformularium wint steeds meer terrein in het buitenland: De populariteit van het Kinderformularium groeit. Het online naslagwerk met doseeradviezen voor kinderen is nu ook beschikbaar in Duitsland, Oostenrijk en Noorwegen. “Daar blijft het niet bij”, verwacht Lidwien Hanff, aftredend lid van het Bestuur van het Kinderformularium. “Wij denken dat meer landen zullen volgen.”
Extra aandacht voor specifieke patiëntgroepen bij hitte: Aanhoudende hitte vormt een risico voor de gezondheid van bepaalde groepen mensen. Naast patiëntgebonden factoren kan ook het gebruik van bepaalde geneesmiddelen het risico op gezondheidseffecten vergroten. Patiënten die diuretica, RAAS-remmers, orale bloedglucoseverlagende middelen of lithium gebruiken hebben in ieder geval extra aandacht nodig bij aanhoudende hitte.
Autonomie met zuivere intentie: Iedereen maakt keuzes en die hebben consequenties, concludeert Arjen Ypema, die aanvankelijk aan raar gevoel had bij de waarschuwing van de inspectie dat artsen die hydroxychloroquine of ivermectine zouden voorschrijven bij COVID-19 een boete zouden krijgen.
Fecestransplantatie helpt bij ontrafelen van diabetes: Fecestransplantaties hebben een significant effect op het behoud van de insulineproductie bij mensen met diabetes type 1. Dit levert interessante aanknopingspunten op voor verder onderzoek, dat in de toekomst wellicht tot de ontwikkeling van nieuwe medicijnen zal leiden, concludeert Pieter de Groot op basis van zijn promotieonderzoek.
CGRP-blokkers en botox effectief tegen migraine: Botox en CGRP-blokkerende middelen zijn nieuwe therapeutische opties voor patiënten met chronische migraine, bij wie overgebruik van medicatie geen rol speelt. De verwachting is dat de CGRP-monoklonale antilichamen vergoed zullen worden met de nodige restricties: eerst voor chronische migraine en later voor de ernstigere episodische migrainepatiënten.
Bewustzijn nodig om overbodig stapelen van geneesmiddelen te voorkomen: Om bewustzijn te creëren onder voorschrijvers en apothekers over voorschrijfcascades hebben onderzoekers van OLVG samen met collega’s van de UMC’s in Amsterdam en Groningen in kaart gebracht welke cascades problematisch zijn en welke niet. “Het allermooiste is voorschrijfcascades helemaal te voorkomen.”
De juiste aandacht voor het juiste recept: Apothekers moeten de dialoog aangaan voor een efficiëntere, maar veilige eindcontrole voor recepten, betoogden Mertens et al. in 2017 in het PW. Onderzoek uitgevoerd in Apotheek De Drie Stellingen in Oosterwolde is een eerste aanzet om tot onderbouwde criteria te komen voor deze eindcontrole. Met als doel de medicatieveiligheid en zichtbaarheid van apothekers te verhogen door de juiste aandacht voor het juiste recept.
Il-6-remming effectief bij verhoogd risico atherosclerose: De interleukine 6 (IL-6)-remmer ziltivekimab vermindert bij patiënten met matig tot ernstige nierfunctiestoornis en een verhoogde high-sensitive (hs) CRP-waarde meerdere ontstekings- en trombosemarkers die relevant zijn voor atherosclerose.
‘Medicatiepas met je eigen DNA erop: dat is kicken’: De onlangs geïntroduceerde DNAmedicatiepas is nu nog alleen voor een beperkte groep mensen beschikbaar, maar zal op termijn op veel grotere schaal worden gebruikt, verwachten Jesse Swen en Pierre Bet. Zeker als de kosten dalen en de effectiviteit onomstotelijk komt vast te staan. Resultaten van een groot Europees onderzoek zijn cruciaal. “De studie wordt als een game changer gezien.”
Het is weer tijd voor het aanbieden van continue zorg: Na een relatief korte periode van minder add on-geneesmiddelinzet, bleek er voldoende kennis en verandervermogen aanwezig te zijn in het ziekenhuis om deze continue zorg weer aan te bieden. Dat blijkt uit een analyse van ziekenhuisapotheker Pieter Knoester van het Alrijne Ziekenhuis.
‘Alle apothekers in de regio zijn samen verantwoordelijk voor goede zorg’: Alle openbaar apothekers, apotheekhoudende huisartsen en apothekers in het Isala ziekenhuis in de regio Zwolle hebben gezamenlijk een visie opgesteld voor farmaceutische zorg. Met hulp van een externe gespreksleider investeerden zij in de onderlinge relaties, waardoor domeindiscussies tot het verleden behoren. “Bedrijfsbelangen móet je benoemen, anders blijven die sluimeren op de achtergrond.”
Upadacitinib veilig en effectief bij atopische dermatitis: Monotherapie met de orale Januskinase (JAK)-remmer upadacitinib is een effectieve behandelingsoptie bij volwassenen en adolescenten met matig tot ernstige atopische dermatitis. Ook in combinatie met dermatocorticosteroïden is upadacitinib superieur aan placebo en wordt het goed verdragen.
Plots krulhaar: niets ernstigs, maar voor patiënt erg vervelend: Haaruitval (alopecia) en textuurveranderingen van het haar, waardoor het gaat krullen, zijn bijwerkingen van retinoïden. Hoewel haartextuurveranderingen medisch gezien geen ernstige bijwerkingen zijn, worden ze door patiënten wel als vervelend ervaren, waardoor ze mogelijk van invloed zijn op de therapietrouw. Bij Lareb zijn haartextuurveranderingen vooral gemeld bij alitretinoïne.
Substitutieschema biedt uitkomst bij tekorten aan dermatocorticosteroïden: Geneesmiddeltekorten treffen ook corticosteroïden voor cutaan gebruik. Dermatoloog Annemie Galimont doet een dringende oproep om tot een oplossing te komen, want patiënten en zorgverleners lijden hieronder. Een substitutieschema, gedragen door verschillende beroepsgroepen, kan hierbij het verschil maken.
Over vrouwenhaat, kaalheid en loodzout: Hoewel in het algemeen de Grieks-Romeinse geneeskunde als de bakermat van onze huidige geneeskunde wordt gezien, geldt dat niet voor de dermatologie. Tot de oudste dermatologisch geschiedkundige bronnen behoort namelijk het Egyptische Ebers Papyrus (1550 BC).
‘Vertrouwen patiënt in dermatica verbetert als we één verhaal vertellen’: In de poliklinische apotheek Pharmacor, gevestigd in de polikliniek voor dermatologie Oosterwal in Alkmaar, zorgt apotheker Bart Breeuwsma er samen met de dermatologen voor dat patiënten eenduidige voorlichting krijgen over het gebruik van dermatica. “Tijdens het spreekuur en aan de apotheekbalie krijgen patiënten dezelfde informatie over crèmes en zalven.”
Steeds meer mogelijk bij gevorderde huidkanker: Naast patiënten met melanoom neemt ook het aantal patiënten met andere vormen van huidkanker razendsnel toe. Bij plaveiselcelcarcinoom en basaalcelcarcinoom zijn systemische behandelingen beschikbaar als chirurgie en bestraling niet mogelijk zijn. Dermatoloog Satish Lubeek en medisch-oncoloog Marye Boers van het Radboudumc zijn positief over wat ze samen kunnen betekenen voor patiënten met gevorderde huidkanker.
Nieuwe middelen bij eczeem brengen patient tailored behandelen dichterbij: Zo’n half miljoen Nederlanders hebben last van constitutioneel eczeem en het aantal blijft groeien. Voor de meest ernstige gevallen, die nu moeilijk behandeld kunnen worden, komen tot opluchting van dermatoloog Marjolein de Bruin-Weller nieuwe middelen op de markt. “Heel belangrijk, zo komt patient tailored behandelen steeds dichterbij.”
Duurzaamheid biedt farmacie nieuw perspectief: Voor een toekomstbestendige, impactvolle geneesmiddelensector is een heroverweging van het farmaceutisch zorgstelsel nodig, betogen Brigit van Soest-Segers, Gertjan Hooijman en Marja Bogaards. “Goed voor de mens, het klimaat en de innovatiekracht van Nederland.”
Vermindering van astma-exacerbaties bij triple-therapie: Bij kinderen van 6 tot 18 jaar en bij volwassenen met matige tot ernstige astma leidt triple-therapie tot minder ernstige exacerbaties en een matige verbetering van de astmacontrole in vergelijking met duale therapie. De kwaliteit van leven en mortaliteit verschilden niet.
Nieuw prijssysteem met louter voordelen: Een vast prijssysteem voor generieke geneesmiddelen, gebaseerd op de prijzen van in Nederland verkrijgbare middelen, is eerlijker. Het biedt voordelen voor de cliënt, de apotheker, de voorschrijver en de verzekeraar, betoogt Fons van Nunen.
Aanvullende voeding en comedicatie bij kanker beter belichten: Omdat steeds meer patiënten comedicatie en/of aanvullende voeding gebruiken naast oncolytica wordt het risico groter op interacties, die de effectiviteit van de behandeling kunnen beïnvloeden. Door deze interacties in kaart te brengen kan de behandeling van kankerpatiënten worden geoptimaliseerd, wat waarschijnlijk zal leiden tot een betere overleving en minder hoge zorgkosten.
Zorgverzekeraar VGZ haalt grotendeels bakzeil tegen Regenboog Apotheek: Zorgverzekeraar VGZ heeft rectificatie gevorderd van berichtgeving aan patiënten door Regenboog Apotheek omdat hierin ten onrechte mededelingen zijn gedaan over de dekking van de verzekering. De rechter, die de claims van VGZ grotendeels heeft afgewezen, vond het opnemen van contactgegevens van medewerkers van VGZ wel in strijd met de AVG. Ook is er onjuiste informatie verstrekt over de vergoeding van ADHD-medicatie.
‘Beter begrip zorgt voor beter medicatiegebruik’: Goede ideeën om therapietrouw te bevorderen bleven vaak op de plank liggen. Om ervoor te zorgen dat interventies ook echt worden geïmplementeerd, zijn vier proeftuinen therapietrouw in het leven geroepen, die openbaar apothekers de kans geven het geneesmiddelgebruik van hun patiënten te verbeteren. “We zijn er te lang vanuit gegaan dat patiënten hun medicatie automatisch goed gebruiken. Als professional blijf je leren.”
Ipatasertib verlengt overleving bij prostaatcarcinoom: Bij patiënten met gemetastaseerde castratieresistente prostaatkanker (mCRPC) met verlies van het PTEN-gen verbetert ipatasertib in combinatie met abirateron en prednisolon significant de progressievrije overleving in vergelijking met placebo.
Persisterend gebruik benzodiazepine na operatie: Van de patiënten die in de postoperatieve periode een benzodiazepine krijgen voorgeschreven gaat een op de vijf het benzodiazepine persisterend gebruiken.
Bijdragen aan betere uitkomstmaten diabetes: Patiënten met diabetes ondervinden regelmatig medicatiegerelateerde problemen. Ondersteuning van deze patiëntenpopulatie door apothekers kan bijdragen aan verbetering van zowel klinische- als patiëntgerelateerde uitkomstmaten. Een vertrouwensband tussen patiënt en apotheker is hierbij essentieel, concludeert Linda van Eikenhorst op basis van haar promotieonderzoek. “De opleiding van apothekers moet zich hier meer op richten.”
Calcifediol is nieuwe optie voor suppletie vitamine D: Calcifediol is een nieuwe optie voor vitamine D-suppletie. Het middel heeft een goed voorspelbare kinetiek waardoor snel de gewenste calcifediol-spiegels worden bereikt. De toepassing bij malabsorptieziektes, levercirrose, obesitas en na bariatrische chirurgie heeft potentieel meerwaarde. De beschikbare toedieningsvormen zijn geschikt voor dag- (30-60 µg) of maanddoseringen.
Verspilling tegengaan door totaal andere aanpak: Verspilling van geneesmiddelen is al lange tijd een probleem, maar hergebruik zoals beschreven in PW 24 is niet de oplossing, betoogt apotheker in ruste Fokko Andringa. “Wat nodig is, is een fundamenteel omdenken van alle stakeholders.”
Investeren in behoud van gezondheid: Apotheek Orion in Amersfoort ontwikkelt en implementeert ‘leefstijl op recept’. Met een integrale en preventieve aanpak streeft apotheker Mark Slager naar het verminderen en voorkomen van medicijngebruik. Doelstelling: nieuwe verdienmodellen aanjagen om de zorg in de toekomst betaalbaar te houden.
De apotheek als gezondheidshuis in de wijk, voor alle relevante vragen: De taken van de apotheker zullen de komende jaren drastisch veranderen, onderstreept Rogier Larik. De algehele gezondheidstoestand van mensen komt centraal te staan, in plaats van de distributie van geneesmiddelen. Om die nieuwe rol te benadrukken is de Club van leefstijlapothekers opgericht. “De apotheek wordt het gezondheidshuis in de wijk.”
Beter begrip tumormicromilieu optimaliseert kankerbehandeling: Een beter begrip van het tumormicromilieu resulteert in nieuwe en gepersonaliseerde antitumorbehandelingen. Bijvoorbeeld immunotherapie, waarbij nu ook nieuwe combinaties worden getest. En bestaande behandelingen kunnen worden ‘gerepurposed’ voor andere indicaties, zoals propranolol in angiosarcoom of PARP-remmers in sarcoom.
Humalog niet zomaar substitueren door Lyumjev: Als een apothekersassistent ziet dat niet het bestelde Humalog maar Lyumjev is geleverd door de groothandel vraagt ze de apotheker om advies. Die besluit Lyumjev niet af te leveren.
Bij behouden LVEF alleen symptomen behandelen: Volgens de herziene NHG-Standaard Hartfalen is het stappenplan met RAAS-remmers, bètablokkers en diuretica nog steeds de hoeksteen van de behandeling. De behandeling van hartfalen met verminderde ejectiefractie is in handen van de cardioloog. SGLT-2-remmers worden al voorzichtig genoemd bij diabeten.
Intrathecale toediening succes bij hardnekkige oncologische pijn: In cleanrooms van (ziekenhuis)apotheken kunnen intrathecale bereidingen plaatsvinden voor ziconotide (Prialt), een middel voor specifieke oncologische pijnbehandeling. Deze wordt onder meer toegepast in het Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein en het Diakonessenhuis in Utrecht/Zeist.
Duale GIP- en GLP1-agonist verbetert glykemische controle: Tirzepatide, een duale glucose-afhankelijk receptoragonist voor de incretines glucose- dependent-insulinotropic peptide (GIP) en glucagon-like peptide-1 (GLP-1), geeft een robuuste verbetering van de glykemische controle en het lichaamsgewicht zonder een toegenomen risico op ernstige hypoglykemie.
Farmabuddy loodst patiënt door oncologiebehandeling: Door intensievere samenwerking van de poliklinische apotheek met oncologen en verpleegkundigen kunnen medicatiegerelateerde problemen sneller worden opgespoord. Betere begeleiding van de patiënt is daarbij essentieel: meer dan de helft van de (hemato-)oncologiepatiënten begrijpt niet alle informatie rondom de cytostaticakuur. Dan kan de farmabuddy uitkomst bieden.
In Memoriam Bob Wilffert: Bob Wilffert is zaterdag 31 juli op 66-jarige leeftijd overleden aan een hersentumor. Hij was sinds 2011 als hoogleraar Farmacotherapie en Klinische Farmacie verbonden aan het Groningen Research Institute of Pharmacy’ en het UMCG. Ook was hij negen jaar voorzitter van de NPFO-redactieraad.
‘Wij gaan zelf apotheekbereidingen registreren en behouden voor patiënten’: Met de oprichting van een platform voor het registreren van commercieel niet- verkrijgbare geneesmiddelen willen Erasmus MC, Radboudumc, UMC Groningen en het Catharina Ziekenhuis het kapen van geneesmiddelen door commerciële partijen voorkomen. Initiatiefnemers Ralph van Wezel en Reinout Schellekens vonden de extreme prijsverhogingen onacceptabel en kwamen in actie.
Imatinib behoudt β-celfunctie bij diabetes type 1: Bij volwassenen met recent gediagnosticeerde diabetes type 1 zorgt een 26 weken durende kuur van de tyrosinekinaseremmer imatinib voor preservatie van de ᵦ-celfunctie tot na twaalf maanden.
‘Zet shared decision making centraal bij keuze inhalator’: Kosten alleen mogen nooit doorslaggevend zijn bij het vervangen van een oorspronkelijke inhalator door een generieke vorm, zoals in diverse regionale formularia staat. Zorgverzekeraars gaan hier echter vaak aan voorbij. Momenteel lopen gesprekken met zorgverzekeraars over inhalatiemedicatie, die hopelijk leiden tot preferentiebeleid dat ten goede komt aan patiënt, zorgverlener en de betaalbaarheid van de zorg.
Hoge raad vernietigt uitspraak hof over vitamine D-dosering: Menzis heeft in het kader van zijn preferentiebeleid uitsluitend vitamine D-producten met de sterkten 25.000 IE of 30.000 IE aangewezen. Fabrikant Goodlife vocht dit beleid met succes aan, maar de Hoge Raad heeft nu de uitspraak van het gerechtshof vernietigd: in de wet is niet bepaald dat alle doseringen van werkzame stoffen beschikbaar moeten zijn. Echter, schrijft een arts vanwege ‘medische noodzaak’ een andere sterkte voor, dan moet de verzekeraar dit vergoeden.
Moreel beraad: leren reflecteren op ethische dilemma’s: Van belang is dat apothekers ethische competenties hebben om een niet-pluisgevoel en een moreel dilemma snel te herkennen. Zo kunnen zij de morele en professionele reflectie inzetten die op dat moment nodig zijn. Moreel beraad kan apothekers hierbij ondersteunen. Dit is overigens niet hetzelfde als intervisie. “Bij moreel beraad ligt de focus met name op het ontwikkelen van ethische competenties.”
Haken en ogen aan schatting nierfunctie op creatininebasis: De CKD-EPI-formule geeft de meest representatieve nierfunctieschatting, hoewel de betrouwbaarheid bij een verminderde nierfunctie aanzienlijk afneemt bij hogere leeftijd of obesitas. Bij bedlegerige ouderen moet rekening worden gehouden met een overschatting. Bij obese patiënten moet voor het doseren van geneesmiddelen de eGFR worden berekend in ml/min. “Er zitten veel haken en ogen aan de schatting van de nierfunctie op basis van het serumcreatinine.”
Atropine vaker ingezet voor remmen myopie: Apothekers krijgen steeds vaker via de oogarts een recept voor atropine-oogdruppels in de meest uiteenlopende concentraties voor het remmen van de progressie van myopie. De verschillende percentages stellen hen voor een uitdaging. “Het is van groot belang dat dit percentage ook wordt meegegeven aan de patiënt.”
Implementatie keuzetool zelfzorgapps blijkt lastig: Patiënten en apotheekmedewerkers maken nog weinig gebruik van mHealth-applicaties. Beide groepen gaven eerder al aan behoefte te hebben aan ondersteuning bij het maken van een keuze voor een geschikte app. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht ontwikkelden een keuzetool-website. Implementatie hiervan bleek in de praktijk echter lastig.
‘Nieuwe impuls nodig voor het proces van afbouwen en stoppen van medicatie’: Ruim negen maanden is de module Minderen en stoppen van medicatie nu van kracht, onderdeel van de richtlijn Polyfarmacie bij ouderen. De reacties vanuit het veld zijn merendeels positief, maar dat het proces inmiddels tot stilstand is gekomen baart klinisch geriater/klinisch farmacoloog Rob van Marum zorgen. “Dat kan niet de bedoeling zijn; we moeten door.”
Omzetten insulines kan risicovol zijn: Een patiënt bij wie twee insulines op hetzelfde moment worden omgezet raakt in de war, verwisselt de producten en wordt erg beroerd. Uiteindelijk herstelt hij volledig.
Thuisbehandeling bespoedigt herstel van patiënten met hartfalen: Na een ziekenhuisopname van 24 tot 48 uur kunnen patiënten met chronisch hartfalen van Gelre ziekenhuizen verder thuis worden behandeld. Hiervoor werken ziekenhuisapotheek, poliklinische apotheek, cardiac care-verpleegkundigen en verpleegkundigen van de thuiszorg nauw samen. “Je ontlast het ziekenhuis en de patiënt herstelt sneller.”
NaoberzorgPunt: burenhulp op grens zorg en welzijn: Halvelijnszorg, noemt apotheker Linda Jonkers de hulp die NaoberzorgPunt Meerlo biedt, op het grensvlak van zorg en welzijn. Zorg voor mensen die eenzaam zijn of thuis met praktische problemen kampen, zoals het reinigen van een voorzetkamer of het repareren van een lamp zodat medicijnen ’s avonds kunnen worden ingenomen. Ouderwetse burenhulp in een nieuw jasje.
Grotere kans op remissie colitis ulcerosa bij filgotinib: De Januskinase-1-remmer filgotinib 1 dd 200 mg is effectief in het induceren en onderhouden van een klinische remissie in vergelijking met placebo bij patiënten met matige tot ernstige actieve colitis ulcerosa. Het middel wordt goed verdragen.
Stoppen met statines: groter risico hartfalen: Oudere patiënten met polyfarmacie die stoppen met hun statine hebben op de lange termijn een groter risico op een fatale en niet-fatale cardiovasculaire uitkomst.
Farmabuddy breder ingezet, ondersteuning uitgebreid: De farmabuddy, een vast aanspreekpunt in de apotheek, kan voor verschillende patiëntgroepen worden ingezet. Voor elke groep zijn er specifieke aandachtspunten. Het herziene en uitgebreide Farmabuddyprogramma voorziet daarin met vier compacte modules. “Patiënten en mantelzorgers hebben grote waardering voor dit vertrouwde gezicht in de apotheek.”
Ouderen hebben moeite thuis alle medicatietaken goed uit te voeren: Veel thuiswonende ouderen hebben problemen met het gebruik, bewaren en afvoeren van hun medicatie. Ook praten ze hierover niet altijd met zorgverleners. Dit leidt tot onveilige situaties en het uitblijven van behandeleffecten, stelt onderzoeker Nienke Dijkstra. Zij pleit voor betere ondersteuning en samenwerking tussen zorgverleners, patiënt en mantelzorger.
Apotheker helpt voorkomen dat ouderen vallen door medicijngebruik: In het door welzijnsorganisatie Wmo radar ontwikkelde digitale valpreventieprogramma voor ouderen ‘Minder vallen, door meer bewegen’ geeft openbaar apotheker Nada Alrubaiee voorlichting over hoe medicatie duizeligheid en sufheid kan veroorzaken. “Apothekers besteden veel aandacht aan polyfarmaciepatiënten, maar ook ouderen met één of twee geneesmiddelen lopen risico om te vallen.”
Huisbezoek essentieel voor compleet beeld patiënt en zorg: Zoek patiënten thuis op. Zo ontstaat een completer beeld van hun situatie en kun je als apotheker betere patiëntenzorg leveren. Dat concluderen farmaciestudenten die hebben meegedaan aan het medicatiemaatjesproject van de Universiteit Utrecht. “Je ziet en begrijpt beter hoe een ziekte iemands leven beïnvloedt.”
‘Nog veel werk aan de winkel om medicatieproblemen bij mensen thuis op te lossen’: Ouderen moeten zo lang mogelijk thuis wonen, maar wel op een verantwoorde manier, vindt Carolien Sino van de Hogeschool Utrecht. Bij medicatiegerelateerde problemen spelen wijkverpleegkundigen volgens haar een cruciale rol. Ze komen dagelijks bij ouderen thuis, gelden vaak als vertrouwenspersoon en kunnen snel aan de bel trekken bij huisarts of apotheker. “Observeren, signaleren en communiceren.”
Monoklonaal antilichaam beschermt tegen malaria: Bij volwassenen die niet eerder malaria hebben gehad en niet zijn gevaccineerd voorkomt toediening van een langwerkend monoklonaal antilichaam malaria na een gecontroleerde infectie.
Beter zicht op optimale duur aromataseremmer bij borstkanker: Bij postmenopauzale vrouwen met hormoonreceptor-positieve borstkanker die vijf jaar zijn behandeld met adjuvante endocriene therapie, geeft verlenging met nog eens vijf jaar geen voordeel boven verlengen met twee jaar. Het leidt wel tot een grotere kans op een fractuur of een andere ernstige bijwerking.
Gerichter advies voor veilig gebruik psychofarmaca voor zwangere: Op basis van nieuwe inzichten zijn de afgelopen twintig jaar de risicoclassificaties voor het gebruik van sommige psychofarmaca tijdens de zwangerschap gewijzigd. Vaak betrof het een veiliger profiel. Op basis van nieuwe studies én toegenomen praktijkervaring met psychofarmaca, kunnen apothekers met betere adviezen worden ondersteund.
Perspectief op nieuwe behandeloptie bij agressief lymfoom: Patiënten met diffuus grootcellig B-cellymfoom, waarbij het eiwit tetraspanin CD37 ontbreekt op het celoppervlak van de tumorcellen, hebben een slechtere prognose bij behandeling met de standaard immunochemotherapie. Voor deze groep patiënten is het blokkeren van interleukine-6-signalering mogelijk een aanvullende behandelingsoptie.
‘Warme’ overdracht cruciaal in weekend: Een patiënt met hartfalen krijgt in het ziekenhuis empagliflozine, dat na ontslag op vrijdag niet op voorraad blijkt bij de openbare apotheek. Het hele weekend moet de patiënt het zonder dit middel doen.
Goed afwegen: nut en noodzaak van antibiotica voor jong kind: Associaties bestaan tussen antibioticagebruik op jonge leeftijd en het optreden van chronische aandoeningen zoals astma, eczeem, ADHD en autisme, blijkt uit verschillende studies. Een causaal verband kon echter niet worden aangetoond. Elise Slob onderzocht deze associaties met behulp van data van Nederlandse en Zweedse tweelingenregisters, die het mogelijk maken te corrigeren voor genetische en omgevingsfactoren.
‘Bescherm werk apothekersassistenten, anders is zorg op maat niet meer mogelijk’: Met de actie WeSlikkenHetNietLanger luidt Optima Farma de noodklok over de positie van apothekersassistenten. De werkdruk neemt toe, de cao wordt niet vernieuwd, belangrijke taken worden uit de apotheek gehaald. Aan de vooravond van de Dag van de apothekersassistent licht voorzitter Trudy van Geffen de actie graag toe. “Wij hebben zo’n mooi beroep, dat mag niet verdwijnen.”
Abelacimab voorkomt postoperatieve veneuze trombo-embolie: Factor XI speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van postoperatieve veneuze trombo-embolie. Remming van factor XI door een enkele dosis abelacimab na een knie-artroplastiek voorkomt veneuze trombose en is geassocieerd met een laag risico op een bloeding.
Pimavanserine verkleint kans op relapse psychose: Bij patiënten met een dementiegerelateerde psychose verkleint voortzetting van de behandeling met de 5-HT2A inverse-agonist en antagonist pimavanserine de kans op een relapse.
Introductie DOAC’s leidde in Europa tot betere beroertepreventie: Bijna een decennium na de introductie van DOAC’s worden deze middelen volop gebruikt in de klinische praktijk in Europa. In de meeste landen heeft dit geleid tot een betere beroertepreventie. Het proefschrift van Joris Komen bevat een breed scala aan studies met real world-evidence over DOAC’s in de klinische praktijk. “Dit onderzoek draagt bij aan de kennis over gebruik, veiligheid en effectiviteit van DOAC’s bij atriumfibrilleren.”
Oncolytica zijn goed beschikbaar tijdens de sluisprocedure: Fabrikanten zetten zich in om patiënten en behandelaars tijdens de sluisprocedure toegang te geven tot hun producten, vooral als geen vergelijkbare behandeloptie beschikbaar is, blijkt uit onderzoek. Sinds 2015 gebruikt het ministerie van VWS het instrument van de sluis om de automatische instroom van nieuwe, dure geneesmiddelen tijdelijk op te schorten. “Als een prijsverlaging wenselijk is start het ministerie onderhandelingen.”
Nagesteriliseerde spuit is hét product van de toekomst: Nagesteriliseerde kant-en-klare spuiten kunnen leiden tot een aanzienlijke kostenbesparing. Wel is standaardisatie en onderzoek naar evidence based-strategieën nodig om de leesbaarheid van etiketten te vergroten. Lage concentraties extraheerbare stoffen uit het verpakkingsmateriaal maken de verpakking een hoogwaardig kwalitatief product en geschikt voor brede inzetbaarheid binnen de (ziekenhuis)farmacie.
‘Moderne cao is noodzakelijk voor de toekomst van ons beroep’: Na jaren van stilstand is er eindelijk een nieuwe cao afgesloten voor apothekers. Volgens Chuck van de Cappelle, voorzitter van de nieuwe werknemerspartij Vereniging van Apothekers in Dienstverband (VAD), bepalen een moderne cao en een marktconform salaris het aanzien van het vak. “Mijn doel is een salaris voor apothekers dat meegroeit met dat van huisartsen in dienstverband.”
Patiënten rapporteren andere bijwerkingen dan zorgverleners: Patiënten hebben hun eigen perspectief op het gebruik en de bijwerkingen van geneesmiddelen. Het is belangrijk om met behulp van verschillende methoden hierover kennis en inzichten te vergaren. Met Lareb Intensive Monitoring worden patiënten in verschillende cohorten gevraagd naar hun ervaringen met geneesmiddelen. In de Monitor biologische geneesmiddelen worden patiënten met reumatoïde artritis die een biological gebruiken gevolgd.
Hoe COVID-19 voor een versnelling van digitalisering in de apotheek zorgt: Apothekers van de toekomst moeten technologie niet zien als een bedreiging of vervanging, maar juist als een verlengstuk van zichzelf. Alleen zo kan de zorg efficiënter en effectiever worden. Een groep studenten van de Universiteit Utrecht bedacht een aantal innovatieve oplossingen voor actuele problemen in de farmaceutische gezondheidszorg. “De coronacrisis biedt kansen op het gebied van digitalisering in de apotheek.”
NHG: wees alert op overgebruik van middelen tegen hoofdpijn: Zorgvuldige begeleiding van patiënten die hoofdpijnmiddelen gebruiken blijft belangrijk, vooral om overgebruik te voorkomen. Dit blijkt uit de herziene NHG-Standaard Hoofdpijn, waarin nu ook aandacht is voor cardiovasculair risicomanagement bij migraine. Volgens apotheker Alexander Armbrust biedt deze nieuwe standaard genoeg aanknopingspunten voor apothekers. “Pak dit op samen met de huisarts.”
Het recept voor een duurzame pil: Geneesmiddelen hebben naast hun geneeskrachtige waarde ook impact op het milieu. Het is in ieders belang dat deze ‘bijwerking’ van geneesmiddelen tot een minimum wordt beperkt. Zowel brancheorganisaties, apotheken als farmaceutische bedrijven ontplooien initiatieven om de milieubelasting van geneesmiddelen terug te dringen. Maar om een werkelijk duurzame en circulaire farmacieketen te bereiken, is nog veel meer nodig.
Medicinale cannabis heeft klein pijnstillend effect: Bewijs met matige tot hoge zekerheid laat zien dat niet-geïnhaleerde medicinale cannabis of cannabinoïden een kleine verbetering geeft van pijn, fysiek functioneren en slaapkwaliteit bij mensen met chronische pijn in vergelijking met placebo.
Antihypertensiva ‘s avonds innemen: Aanpassen van het tijdstip van inname van antihypertensiva zorgt voor een extra, maar niet-significante verlaging van de systolische en diastolische bloeddruk in de ochtend, in vergelijking met inname overdag.
MEDUWA draagt bij aan de transitie naar groene farmacie: Het dit jaar afgeronde MEDUWA-Vecht(e)-project ontwikkelde onder meer diverse milieuvriendelijke medicijnen en leverde zo een bijdrage aan de transitie naar een groene farmacie. Ook zorgde het project voor nieuwe aandachtsgebieden voor onderzoek, ontwikkeling, beheer en beleid op het gebied van medicinale verontreiniging. “De apotheker, spil in de medicijnketen, kan de regie nemen.”
‘Heruitgifte van medicatie redde levens in Suriname’: Dankzij het project ‘retourmedicatie’, waarvoor in Brabant ongebruikte geretourneerde geneesmiddelen zijn verzameld, zijn in Suriname levens gered, zeggen de initiatiefnemers. Domper is echter dat de inspectie deze distributie van medicijnen heeft stilgelegd, waardoor het project zich nu richt op geretourneerde hulpmiddelen. Wel is er hoop dat ‘retourmedicatie’ binnenkort als pilot verder mag met het verzenden van geneesmiddelen naar landen waar die hard nodig zijn.

« Vorige 100 item(s) 1 3 Volgende 67 item(s) »

Navigatie

2021