Rifaximine helpt bij prikkelbare darm

Patiënten met prikkelbaredarmsyndroom (PDS) zonder obstipatie hebben baat bij een behandeling met het antibioticum rifaximine gedurende twee weken. Dit blijkt uit een Amerikaanse studie [N Engl J Med 2011;364:22-32].

Prikkelbaredarmsyndroom is een stoornis van het colon. Symptomen zijn chronisch recidiverende buikpijn en een wisselend defecatiepatroon. Er zijn geen aantoonbare morfologische of biochemische afwijkingen. Het komt vaak voor. In Nederland heeft 15 tot 20% van de vrouwen en 5 tot 20% van de mannen hiervan last. Het aantal effectieve middelen is beperkt, evenals nieuwe innovatieve middelen. Dit komt waarschijnlijk doordat de pathofysiologie van PDS nog niet is opgehelderd. Afwijkingen in de bacteriële flora in de darm worden beschouwd als een relevante pathogenetische factor.

Probiotica worden daarom bij PDS onderzocht, maar de effectiviteit hiervan blijkt beperkt. Ook zijn er studies met slecht absorbeerbare antibiotica, maar de resultaten hiervan zijn twijfelachtig vanwege de slechte studieopzet.

Rifaximine is een slecht absorbeerbaar breedspectrumantibioticum. Het wordt veel gebruikt bij de behandeling van reizigersdiarree, waarbij het goede veiligheidsprofiel en de kleine kans op resistentie opvallen. In kleine studies is het ook bij PDS effectief gebleken.

Het onderzoek, dat gesponsord werd door de fabrikant van het middel Salix, werd uitgevoerd bij 1260 patiënten met PDS zonder obstipatie. Zij kregen driemaal daags 550 mg rifaximine of placebo gedurende twee weken en werden nog tien weken erna gevolgd. Meer patiënten uit de rifaximinegroep (in vergelijking met placebo) meldden een verbetering van hun algemene PDS-symptomen gedurende de eerste vier weken na behandeling (41% versus 32%). Het effect hield minimaal tien weken aan. Ook hadden meer patiënten die waren behandeld met rifaximine minder last van een opgeblazen gevoel, dat bij PDS voorkomt: 40% versus 30% bij placebo. Bijwerkingen waren in beide groepen gelijk.

In een redactioneel schrijft prof. dr. Jan Tack van het Universiteir Ziekenhuis Leuven dat het middel een welkome aanvulling kan zijn op de huidige opties bij PDS, ondanks het beperkte effect. Wel moet goed onderzocht worden of resistentieontwikkeling optreedt indien dit middel langdurig wordt gebruikt. De Amerikaanse Food and Drug Administration bekijkt op dit moment of het middel kan worden toegelaten op de Amerikaanse markt.