Tiotropium effectiever dan salmeterol

COPD is een ernstige invaliderende longziekte. Bij deze chronische aandoening raken de longen steeds verder beschadigd. Exacerbaties zijn een indicatie van ziekteprogressie en zorgen voor complicaties en een toegenomen risico op verdere exacer­baties. Ook neemt daardoor het vermogen tot fysieke activiteit af, verslechtert de longfunctie en hebben deze patiënten een grotere kans eerder te overlijden. De preventie van exacerbaties is daarom een belangrijk behandeldoel.

Bij patiënten met licht tot matig ernstig COPD is therapie met langwerkende anticholinerge middelen of langwerkende β2-agonisten eerste keus. Beide therapieën verminderen namelijk de symptomen, verbeteren de kwaliteit van leven en de longfunctie, en verminderen het risico op exacerbaties en hospitalisatie. De behandelricht­lijnen specificeren echter niet welke van de twee therapieopties de voorkeur geniet.

Eerdere studies toonden aan dat tiotropium het risico op exacerbaties en ziekenhuis­opnames door exacerbaties sterker doet afnemen dan salmeterol. Deze verschillen waren echter niet significant. Deze korte studies (drie tot zes maanden) hadden ook niet tot doel een verschil in exacerbaties aan te tonen.

Het onlangs gepubliceerde onderzoek, waaraan de twee Nederlandse academische ziekenhuizen een bijdrage leverden, [N Engl J Med. 2011;364(12):1093-103] was specifiek opgezet om de effecten van tiotropium en salmeterol op exacerbaties met elkaar te vergelijken. Een placebogroep is niet mee­genomen in de studie, omdat er voldoende bewijs is dat beide therapieën effectiever zijn dan placebo.

De studie onderzocht ruim 7300 patiënten met licht tot zeer ernstig COPD gedurende een jaar. De helft van de patiëntengroep kreeg eenmaal daags 18 μg tiotropium, de andere helft kreeg 50 μg salmeterol tweemaal daags. Tiotropium verlengde de tijd tot de eerste exacerbatie vergeleken met salmeterol (187 dagen versus 145 dagen; 17% risico­reductie). Ook verlaagde tiotropium het aantal jaarlijkse exacerbaties (0,64 versus 0,72). Het aantal ernstige bijwerkingen of bijwerkingen die redenen waren om de therapie te staken was in beide groepen gelijk. In de tiotropiumgroep stierven 64 mensen (1,7%) en in de salmeterolgroep 78 (2,1%).