Actinische keratose: gel lijkt aanwinst
Actinische keratosen komen vooral voor bij mensen met een lichte huid die in gebieden wonen met een hoge zonlichtexpositie. De incidentie stijgt met toenemende leeftijd. Bij sommige patiënten kunnen actinische keratosen zich ontwikkelen tot plaveiselcelcarcinoom.
Actinische keratosen kunnen verwijderd worden met cryotherapie of chirurgie. Nadeel hiervan is dat littekenvorming kan optreden en dat de keratosen kunnen terugkomen. Andere behandelmethoden maken gebruik van topicale preparaten die op een volledig huidgedeelte worden toegepast. Hieronder vallen fotodynamische therapie en crèmes met fluorouracil, imiquimod of diclofenac. Het nadeel van deze therapie is de lange behandelduur (enkele weken tot maanden) en daardoor ook het langdurig ervaren van lokale bijwerkingen. Dit kan leiden tot een niet-optimale therapietrouw.
Ingenolmebutaat is een macrocyclische diterpeenester dat uit het sap van de plant Euphorbia peplus wordt gewonnen. Deze plant wordt al langere tijd gebruikt als traditionele remedie tegen huidlaesies.
Preklinische studies laten zien dat ingenolmebutaat snelle en directe celdood induceert. Ook stimuleert het de immuunrespons die wordt gemedieerd door de activatie van proteïnekinase-C-delta.
In het Amerikaanse onderzoek, dat gesponsord werd door fabrikant Leo Pharma, werden de actinische keratosen en de omliggende huid (25 cm2) behandeld met placebo of ingenolmebutaat [N Engl J Med 2012; 366:1010-9]. Hiervoor werd een concentratie van 0,015% gebruikt voor gezicht en hoofdhuid en 0,05% voor torso en extremiteiten. Gezicht en hoofdhuid werden gedurende drie dagen behandeld en torso en extremiteiten gedurende twee dagen. Na 57 dagen werd bepaald bij hoeveel patiënten de actinische keratosen volledig verdwenen waren.
In de groep met actinische keratosen op gezicht of hoofdhuid bleek dat het geval bij 42,2% bij de ingenolmebutaatgroep en bij 3,7% bij placebo. Lokale bijwerkingen piekten op dag vier maar namen af na de achtste dag. In de groep met keratosen op torso of extremiteiten waren de scores respectievelijk 34,1% versus 4,7%. Lokale bijwerkingen kwamen vooral voor tussen dag drie en acht en verminderden daarna snel.
De Amerikaanse FDA heeft de gel in januari 2012 goedgekeurd.