Specialisten schrijven antibiotica vaak op gevoel voor

Dat concludeert Marlies Hulscher, hoogleraar Kwaliteit van Zorg in het UMC St Radboud in Nijmegen. Zij deed onderzoek in Nederlandse ziekenhuizen, waaruit blijkt dat van de patiënten met luchtweginfecties slechts 52% meteen het juiste antibioticum kreeg. Ook werd maar bij 53% een aanbevolen bloedkweek afgenomen. Bij antibiotica voor gecompliceerde urineweginfecties vond ze vergelijkbare percentages.

Hulscher ontdekte verder dat tussen ziekenhuizen onderling grote verschillen bestaan in voorschrijfgedrag en antibioticabeleid. En hebben ziekenhuizen hetzelfde beleid, dan zijn er grote verschillen in uitvoering en naleving van de richtlijnen.

Dat laatste blijkt vooral te komen door allerlei individuele factoren: zijn alle zorgverleners goed geïnformeerd, levert het beleid veel extra werkdruk op en durven zorgverleners elkaar aan te spreken op tekortkomingen?

Vaak speelt het gevoel een rol bij het voorschrijven van antibiotica. Ook marketingstrategieën van de farmaceutische industrie en het vergoedingenbeleid van zorgverzekeraars zijn van belang.

Hoewel de kennis over de optimale inzet van antibiotica en de bestrijding van infectieziekten in principe voorhanden is, wordt deze volgens Hulscher onvoldoende toegepast.

Op basis van tussen 2003 en 2007 gepubliceerde studies formuleerde Hulscher 42 lessen over knelpunten en oplossingen bij het managen van een infectie-uitbraak. Lessen die een opvallende overlap hebben met de lessen die geleerd zijn bij de recente infectiegevallen in het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam.

Actief beleid om deze lessen in de praktijk uit te voeren is dringend nodig, volgens Hulscher.