Afvallen kan met pro- en antibiotica
Obesitas wordt veroorzaakt door veranderingen in de balans tussen voedselinname en energieverbruik. Leptine is een belangrijke indicator voor obesitas: de concentratie leptine hangt direct samen met het aantal adipocyten en het vetgehalte in het lichaam. In studies kan leptine gebruikt worden als marker.
Inmiddels is bij de mens aangetoond dat Chlamydophila pneumoniae, Selenomonas noxia, Helicobacter pylori en herpessimplexvirus type 1 en 2 obesitas bevorderen. Met name het voorkomen van bepaalde micro-organismen in de darm speelt een rol bij het beschikbaar komen van voedsel in het lichaam en dus de energietoevoer.
Toepassing van probiotica en antibiotica kan het evenwicht van de micro-organismen in de darm veranderen en daarmee dus hun bijdrage aan de energiebalans. De auteurs geven een samenvatting van vijftien studies waarin de rol van wijzigingen in de darmflora door probiotica bij obesitas of ondervoeding is bestudeerd [Lancet 2013;13:889-99].
Ze plaatsen wel een kanttekening bij de kwaliteit van een aantal studies – drie kwart van de studies is gesponsord door de farmaceutisch industrie – maar komen toch tot de conclusie dat wijziging van de darmflora met nauwkeurige gedefinieerde en genetische getypeerde Lactobacillus-species in probiotica het lichaamsgewicht van dier en mens kan verminderen of juist verhogen.
Omdat toevoeging van antibiotica aan diervoeding omstreden is, wordt inmiddels het probioticaconcept ook gebruikt als groeibevorderaar bij dieren. Afvallen bij de mens is mogelijk bij gebruik van andere Lactobacillus-soorten.
Antibiotica kunnen bij dier en mens ook anabole of katabole effecten geven. Van de anabole effecten wordt gebruikgemaakt bij ondervoede kinderen in ontwikkelingslanden die ready to use therapeutic food (RUTF) gebruiken. Zo kon bij kinderen uit Malawi worden vastgesteld dat toediening van amoxicilline en cefdinir het lichaamsgewicht deed toenemen. Ook de toediening van sulfonamides, vancomycine of co-trimoxazol gaat gepaard met gewichtstoename. Gewichtsafname is vastgesteld bij penicillinegebruik. Ook hier wordt het effect toegeschreven aan wijzigingen in de darmflora.