RIVM: ‘Mogelijk risico voedselinfectie bij PPI’
Oorzakelijkheid gevonden verband niet bewezen
Een studie van het RIVM laat zien dat tussen 2004 en 2011 het gebruik van PPI’s toenam. Tegelijkertijd steeg ook het aantal Campylobacter-infecties.
In 2004 werd 8% van deze meest voorkomende voedselinfectie toegeschreven aan maagzuurremmers, in 2011 was dat gestegen tot 27%. Bij 70-plussers was dat zelfs 41%. En toen vanaf 2012 door de veranderde vergoedingsvoorwaarden het gebruik van maagzuurremmers daalde, nam ook het aantal voedselinfecties af.
Volgens het RIVM zouden huisartsen daarom terughoudend moeten zijn bij het voorschrijven van maagzuurremmers. Verder zouden patiënten hierover beter voorgelicht moeten worden. De patiëntenbijsluiters van protonpompremmers vermelden het risico op voedselinfectie niet expliciet. De SmPC’s van omeprazol en pantoprazol doen dat wel: “Een verminderde zuurgraad in de maag leidt, ongeacht de oorzaak (waaronder protonpompremmers), tot een verhoging in de maag van het aantal bacteriën dat gewoonlijk in het spijsverteringskanaal aanwezig is. De behandeling met zuurremmende middelen kan leiden tot een licht verhoogd risico op gastro-intestinale infecties zoals Salmonella en Campylobacter.”
Causaliteit
De RIVM-onderzoekers geven aan dat ze, gezien hun onderzoeksopzet, geen causaal verband kunnen aantonen. Toch zijn er aanwijzingen voor causaliteit, zegt klinisch farmacoloog prof. dr. Koos Brouwers: “Verschillende case reports bevestigen een verband tussen maagzuurremmers en voedselinfecties.”
Volgens Brouwers geeft de RIVM-studie patiënten geen aanleiding om te stoppen met hun maagzuurremmer. “De voordelen, het voorkomen van een maagbloeding, zijn groter dan de verhoogde kans op een voedselinfectie. De kans om te overlijden aan een maagbloeding is hoger dan de kans op sterfte door diarree als gevolg van een voedselinfectie. Vermijd gewoon het eten van rauw voedsel.”
Ook de KNMP stelt dat de RIVM-studie, gepubliceerd in Eurosurveillance, geen reden is PPI’s te staken. Volgens de apothekerskoepel is er onvoldoende bewezen dat het gevonden verband oorzakelijk is, en is de conclusie van het RIVM hooguit aanleiding voor nader onderzoek. Het onderzoek kan onnodige onrust onder patiënten veroorzaken, stelt de KNMP, die apothekers oproept om patiënten uit te leggen dat ze hun maagzuurremmers op grond van het RIVM-bericht niet hoeven te stoppen. Rauw vlees moet in alle gevallen worden vermeden en maagzuurremmers moeten alleen worden ingezet bij een verhoogd risico op een maagbloeding.
Jaarlijks lopen volgens het RIVM ongeveer 680.000 Nederlanders een voedselvergiftiging of voedselinfectie op, zo’n 80.000 daarvan zijn toe te schrijven aan een Campylobacter-infectie. Dit leidt tot naar schatting 30 sterfgevallen en 600 ziekenhuisopnamen per jaar.