Combinatie immunotherapeutica: nieuwe hoop bij melanoom

Dat blijkt uit onderzoek uitgevoerd door een internationaal team van wetenschappers De resultaten staan in het New England Journal of Medicine. Studiedeelnemers waren 945 patiënten met gemetastaseerd melanoom die hiervoor nog geen behandeling kregen. Ze waren afkomstig uit 137 ziekenhuizen in Australië, Europa, Israël, Nieuw-Zeeland en Noord-Amerika. Ook het Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam was erbij betrokken.

De onderzoekers verdeelden de patiënten in drie groepen. Via randomisatie kregen de proefpersonen ipilimumab, nivolumab of een combinatie van beide middelen. De combinatie bleek de langste mediane progressievrije overleving te geven: 11,5 maanden (BI95 8,9-16,7). Bij ipilimumab was dit 2,9 maanden (BI95 2,8-3,4) en bij nivolumab 6,9 maanden (BI95 4,3-9,5).

Nivolumab is een PD-1-checkpointremmer en ipilimumab is een CTLA-4-checkpointremmer. Uit het onderzoek bleek ook dat patiënten met PD-1-positieve tumoren extra baat hadden bij nivolumab, bij hen nam de progressievrije overleving toe tot zelfs 14 maanden, ongeacht of ze dit middel in combinatie kregen met ipilimumab. Patiënten met PD-1-negatieve tumoren hadden extra baat bij de combinatietherapie, de ziekte werd 11,2 maanden tot staan gebracht, vergeleken met 5,3 maanden bij nivolumab alleen.

Bijwerkingen van graad 3 en 4 traden het vaakst op in de groep die de combinatie kreeg (55,0%), gevolgd door de ipilimumabgroep (27,3%) en nivolumabgebruikers (16,3%).