Apotheek mist 76% van de labwaarden

Artsen moeten sinds enkele jaren afwijkende uitslagen van laboratoriumonderzoek, zoals nierfunctie en kalium- en natriumspiegels, actief verstrekken aan de apotheek. Zonder deze labwaarden kunnen apothekers geen medisch-farmaceutische beslisregels (mfb’s) inzetten voor medicatiebewaking.

76% van de afwijkende labwaarden die de apotheker van de huisarts moet ontvangen, krijgt hij niet, vertelt apotheker Jaap Dik van StatusScoop: “We hebben nierfuncties gezien dicht tegen de nierdialysewaarden, die in de apotheek niet bekend waren.”

Volgens de onderzoekers ontbreken de labwaarden in de apotheeksystemen door: technische beperkingen, slecht functionerende logistiek of simpelweg doordat artsen het vergeten. Maar de grootste bottleneck is dat patiënten drie keer toestemming moeten geven voor het delen van labwaarden: aan de huisarts, de apotheek en het laboratorium.

Contra-indicatie

In het StatusScoop-onderzoek hebben dertien apotheken in de regio Utrecht en het diagnostisch centrum Saltro labgegevens uitgewisseld van 1418 patiënten, via het Landelijk SchakelPunt (lsp). Doel was het vaststellen van de meerwaarde van het rechtstreeks communiceren van patiëntgegevens van het laboratorium naar de apotheek.

Gedurende drie maanden hebben de onderzoekers de patiënten gevolgd; dat leidde tot 5010 alerts met een aanbeveling tot actie. Ruim 90% van deze meldingen volgde uit het ontbreken van een labwaarde, bij de overige ging het om een afwijkende labwaarde. Van de meldingen was twee derde gerelateerd aan de kaliumspiegel en een derde aan de nierfunctie.

Verder blijkt volgens StatusScoop uit ander onderzoek dat bij ongeveer de helft van de patiënten bij wie uit de labwaarden een verminderde nierfunctie blijkt, geen contra-indicatie ‘verminderde nierfunctie’ is vastgelegd in het huisartsinformatiesysteem.

Infrastructuur

Elf van de dertien apotheken uit het onderzoek hadden afspraken gemaakt met de huisartsen over de uitwisseling van labwaarden. Die varieerden van: ad hoc, vermelding op het recept, periodiek selecteren en doorgeven en inzage in het huisartsinformatiesysteem. Ondanks deze afspraken ontbrak dus toch een groot deel van de labwaarden, concluderen de onderzoekers.

Voor een effectieve en veilige uitwisseling moeten apothekers, huisartsen en de laboratoria zelf lokaal of regionaal een infrastructuur bouwen. Waarbij in de ideale situatie het laboratorium de gegevens geautomatiseerd verzendt naar de apotheek, aldus StatusScoop. Verder moet volgens de onderzoekers het geven van toestemming door de patiënt worden opgenomen in het lsp.

Het veld en de politiek zijn nu aan zet om de labwaarden in de apotheek verder te implementeren, stelt StatusScoop, dat zichzelf inmiddels heeft opgeheven.