Ook trials bij kinderen en dementerenden

Geneesmiddelen worden nu vooral getest op jonge, gezonde mannen. Pas in het fase II- en fase III-onderzoek is een klein deel van de proefpersonen (gezonde) ouderen. Soms worden comorbide en zwakke patiënten betrokken. CHDR-directeur en klinisch farmacoloog Adam Cohen: “Hoe realistischer de patiënt, des te moeilijker die bereikbaar is. Met de oude aanpak komen eventuele problemen met geneesmiddelen niet naar boven. Daardoor kunnen we ook voor hen betere medicijnen ontwikkelen.”

Tientallen jonge proefpersonen gaan nieuwe middelen testen voor huidziekten, zoals acne en eczeem. “Ook zijn we begonnen met het testen van een middel tegen de ziekte van Alzheimer bij gezonde mensen van 25 jaar. Daarna zullen we dat doen bij gezonde mensen van 70 jaar, dan bij mensen met lichte geheugenproblemen en uiteindelijk bij patiënten met de ziekte van Alzheimer.”

Thuisbezoek en technologie

Cohen: “We bedenken dingen waardoor deze groepen patiënten zich eerder laten testen. Dat is eigenlijk nooit gebeurd. Zo zijn er duizenden vragen over geneesmiddelengebruik bij kinderen die niet worden opgelost.”

De nieuwe aanpak – met de naam Trial@home – leunt op twee pijlers: thuisbezoek en technologie. De proefpersonen worden thuis bezocht door CHDR-medewerkers. Hierdoor hoeven patiënten niet enkele malen te reizen naar Leiden voor onderzoek. Vaak is dat voor die patiënten moeilijk omdat ze immobiel zijn en veel begeleiding op hun reis nodig hebben. Demente patiënten kunnen snel gedesoriënteerd raken. En ouders van kinderen willen niet dat zij verzuimen van school.

De proefpersonen krijgen apparatuur die de werking van een nieuw medicijn monitort. Dat kan met een speciaal horloge dat meet hoeveel iemand loopt en hoe lang hij slaapt. Het CHDR zet ook apparaten in die thuis bloeddruk, gewicht en stijfheid van bloedvaten meten en cardiogrammen maken. Het instituut heeft methoden ontwikkeld die minder belastend zijn, waardoor proefpersonen eerder bereid zijn mee te doen. Zo wordt afname van bloed vervangen door verzamelen van speeksel.

Hele dag volgen

Cohen: “Deze aanpak is niet minder informatief. Integendeel: hier kunnen we mensen via de smartphone continu volgen.” Om het contact tussen proefpersoon, apparatuur en CHDR optimaal te houden, betaalt het instituut eventueel de aanleg van een wifi-verbinding.

“Ik zet hard in op deze methode”, zegt Cohen. “Dit is de enige manier om onderzoek echt relevant te houden. Op de traditionele wijze wordt een populatie getest waar het bij de meeste aandoeningen niet om gaat. Farmaceutische bedrijven werken mee aan Trial@home. Die willen weten hoe hun producten werken.”

Cohen verwacht dat het aantal proefpersonen uit moeilijk bereikbare patiëntgroepen de komende jaren zal stijgen: “Misschien hebben we er over vijf jaar al duizenden die hieraan meedoen.”