RVS: laat apotheker dure medicijnen bereiden

Het stimuleren van apotheekbereidingen is één van de mogelijkheden voor de overheid om dure geneesmiddelen toch beschikbaar te krijgen voor patiënten. Dat schrijft de RVS in het vandaag gepresenteerde rapport Ontwikkeling nieuwe geneesmiddelen; beter, sneller, goedkoper. Op verzoek van voormalig minister Schippers van Volksgezondheid heeft de Raad alternatieve methoden onderzocht om nieuwe geneesmiddelen betaalbaar te houden.

Voor apothekers is het – op grond van internationale verdragen – toegestaan op kleine schaal en voor eigen patiënten een geoctrooieerd geneesmiddel te bereiden. Maar apothekers zijn hier huiverig voor omdat het niet ondenkbaar is dat het octrooihoudend bedrijf de apotheker failliet procedeert. Het is de taak van de overheid apothekers hier beter tegen te beschermen, stelt de Raad.

De zogenoemde apothekersvrijstelling is echter nog niet expliciet opgenomen in de Rijksoctrooiwet, wat in veel andere Europese landen al wel is gebeurd. In Nederland is inmiddels een wetsvoorstel opgesteld om dat te wijzigen – de RVS pleit voor een snelle behandeling hiervan.

De kennis om geneesmiddelen te bereiden in de apotheek is volgens de Raad nog volop aanwezig. Apothekers kunnen in de toekomst met nieuwe technieken, zoals 3D-printing, maatwerk leveren. Dit is kleinschalige bereiding “optima forma”, aldus de RVS.

Illegale circuit

Naast het stimuleren van apotheekbereidingen kan de overheid – binnen internationale regelgeving – ook andere maatregelen nemen om geneesmiddelen betaalbaar te houden. Zoals het verlenen van dwanglicenties, waarbij andere bedrijven het geoctrooieerde geneesmiddel mogen maken en op de Nederlandse markt kunnen verkopen.

Ook is het mogelijk patiënten rechten te verlenen om met een recept zelf geneesmiddelen te kopen in het buitenland, wat nu niet is toegestaan. Dit verkleint volgens de RVS de kans drastisch dat patiënten hun toevlucht nemen tot het illegale circuit. Ook zouden er faciliteiten moeten komen waar patiënten anoniem de kwaliteit van hun geneesmiddel kunnen laten testen, zoals nu gebeurt met drugs in bijvoorbeeld de Jellinek-kliniek.

Gidsland

Verder schrijft de RVS dat de hoge geneesmiddelprijzen deels het gevolg zijn van een inefficiënt ontwikkelproces: negen van de tien middelen vallen af tijdens het klinisch onderzoek. Allemaal middelen die wel effectief waren in (proefdier)modellen, maar uiteindelijk niet bleken te werken. Volgens de Raad moet veel scherper worden gekeken of de gebruikte (dier)modellen een bepaalde ziekte bij de mens wel goed weergeven.

Andere verbeterpunten zijn: onafhankelijk klinisch onderzoek en het delen van klinische onderzoeksgegevens. Veel gegevens zijn nog geheim, waardoor dubbel werk wordt gedaan.

Nederland is een kleine speler, maar heeft volgens de Raad wel potentie internationaal gidsland te worden. Ons wetenschappelijk onderzoek is van hoog niveau en we hebben een innovatieve biotechnologiesector.