Samen beslissen basis voor informed consent

Informed consent is niet alleen aan de orde bij klinisch onderzoek maar bij iedere beslissing over een therapie. In 2015 speelde in het Verenigd Koninkrijk een rechtszaak over een bevalling, waar de diabetische moeder zou hebben gekozen voor een keizersnede als ze had geweten van het risico op schouderbeklemming met zuurstofgebrek als gevolg. De behandelend obstetricus en andere deskundigen voerden aan dat dit risico zo veel kleiner was dan het risico van een keizersnede, dat er geen reden was om het te noemen. De rechter vonniste dat niet de beroepsgroep maar de reasonable patient bepaalt welke informatie van belang is.

Spatz et al. [JAMA. 2016;315(19): 2063-4] verbreden de reasonable patient standard tot shared decision making. Beide gaan uit van de patiënt en verlangen dat zorgverleners alle informatie over voordelen en nadelen van de beoogde behandeling en over alternatieven moeten meedelen die een objectieve patiënt relevant vindt om over de behandeling te beslissen. Daarbij hoort respect voor de voorkeuren, waarden en doelen van de patiënt, voor diens veiligheid en voor diens autonomie.

De auteurs wijzen op hulpmiddelen die van pas komen bij het beslisproces. Uit onderzoek blijkt dat patiënten die bij shared decision making schriftelijke, audiovisuele of digitale hulpmiddelen konden gebruiken, beter begrepen wat hun te wachten stond. Spatz et al. pleiten dan ook voor gecertificeerde beslishulpmiddelen, ondanks weerstand bij zorgverleners.

De discussie gaat voort, waarbij onder meer wordt gewaarschuwd voor informatie-overdosering en voor de onmogelijkheid en onwenselijkheid om een ‘redelijke patiënt’ te ‘standaardiseren’ [JAMA. 2016;316(9):992-4].