Stijging opnames door fout medicatiegebruik

Het aantal geneesmiddelgerelateerde ziekenhuisopnames is in absolute zin toegenomen door de vergrijzing, maar bleef in de leeftijdsgroep boven de 65 jaar stabiel, schrijven de onderzoekers in het rapport Vervolgonderzoek Medicatieveiligheid (VM), dat het Erasmus MC heeft uitgevoerd samen met Nivel, Radboud UMC en PHARMO.

De oorzaken van potentieel vermijdbare geneesmiddelgerelateerde ziekenhuisopnames – fracturen door vallen, nierfunctiestoornissen en hyper- of hypoglykemie – zijn volgens de onderzoekers in de afgelopen jaren niet erg veranderd.

Interventies

Interventies moeten vooral zijn gericht op geneesmiddelen die de meeste schade veroorzaken, zoals benzodiazepines, opioïden, antistollingsmiddelen, NSAID's en medicatie voor het hartvaatstelsel. In het HARM Wrestling-rapport uit 2009 waren hierover aanbevelingen opgenomen, maar uit dit VM-rapport blijkt dat met name huisartsen deze nog niet allemaal hebben geïmplementeerd. De onderzoekers adviseren de HARM Wrestling-aanbevelingen opnieuw onder de aandacht te brengen van artsen en apothekers.

Maagbescherming

Verder is het volgens de onderzoekers noodzaak de patiënten met risico op elektrolytenstoornissen of nierinsufficiëntie zorgvuldig te monitoren. Daarvoor moeten zorgverleners die betrokken zijn bij de farmacotherapie de nierfunctiewaarden en elektrolytconcentraties systematischer verzamelen en met elkaar delen. Voor zover dat nog niet is gebeurd, moeten hiervoor medisch-farmaceutische beslisregels (MFB's) worden geïmplementeerd of ontwikkeld.

Beslisregels blijken een succesvolle interventie, onder meer bij het voorschrijven van maagbeschermers bij NSAID's. MFB's zouden daarom vaker moeten worden ingezet bij het terugdringen van ziekenhuisopnames, stellen de onderzoekers.

Noodzaak

Ook minister Edith Schippers van Volksgezondheid is voorstander van MFB's, schrijft ze bij de aanbieding van het VM-rapport aan de Kamer. De stijging van het aantal vermijdbare geneesmiddelgerelateerde ziekenhuisopnamen is voor de minister aanleiding “om iedereen te wijzen op de noodzaak om te veranderen”. Ze verwacht van de landelijke organisaties van voorschrijvers en apothekers een plan over hoe ze de aanbevelingen zo snel mogelijk gaan invoeren in de praktijk.

In reactie op het VM-rapport pleit de KNMP in een brief aan Schippers voor een structurele investering in MFB's. Ook vraagt de koepelorganisatie de minister zorgverzekeraars op te roepen de beslisregels op te nemen in de contractafspraken met apothekers.