Variabele effectiviteit nekt bococizumab

Het gehumaniseerde monoklonale antilichaam bococizumab remt proproteïneconvertase subtilisine-kexine (PCSK) type 9, wat de PCSK9-gemedieerde afbraak van de LDL-receptor vertraagt en zo de LDL-cholesterol-spiegel verlaagt. Bococizumab is onderzocht in de SPIRE-studies (Studies of PCSK9 Inhibition and the Reduction of vascular Events).

In zes parallelle, multinationale onderzoeken zijn 4300 patiënten met hyperlipidemie behandeld met 150 mg subcutaan bococizumab in twee weken of met placebo [Ridker et al. NEJM. 2017;376(16):1527-1539]. De patiënten werden een jaar gevolgd. Na twaalf weken waren de LDL-cholesterolspiegels met 54% afgenomen, waar die met 1% stegen bij de placebogebruikers. Gunstige effecten werden ook waargenomen bij totaal cholesterol, niet-HDL-cholesterol, apolipoproteïne B en lipoproteïne(a).

Na twaalf weken nam het gunstige effect af bij een deel van de gebruikers, waarschijnlijk door de ontwikkeling van antilichamen tegen bococizumab. Na een jaar had 48% van de bococizumabgebruikers anti-lichamen. Bij een beperkte hoeveelheid antilichamen bleef de effectiviteit in stand, maar bij antilichaamspiegels in het hoogste deciel was de LDL-cholesterolreductie afgenomen tot 12% in vergelijking met placebo. Ook bij degenen zonder aantoonbare antilichamen was de verlaging in LDL-cholesterol erg variabel.

De SPIRE-onderzoekers rapporteren ook twee parallelle, multinationale onderzoeken met 27.438 patiënten met groot cardiovasculair risico [Ridker et al. NEJM. 2017;376(16): 1517-1526]. Na veertien weken was in de interventiegroep de LDL-cholesterolspiegel met 56% afgenomen, tegen 3% stijging in de placebogroep. Bij een aanvangs-LDL-cholesterolspiegel boven 2,6 mmol/L nam ook het aantal cardiovasculaire eindpunten significant af (hazard ratio 0,79; BI95 0,65-0,97). Deze onderzoeken zijn door Pfizer gestaakt wegens de antilichaamvorming.