Duale antistolling na bypassoperatie

In hun meta-analyse [Am J Cardiol. 2018;121(1):32-40] betrokken Agarwal et al. 8 interventie- en 4 observatiestudies alsmede 5 achteraf-analyses van interventiestudies. Ze excludeerden onderzoeken met andere trombocytenaggregatieremmers dan acetylsalicylzuur en P2Y12-remmers. De 17 onderzoeken omvatten in totaal 11.135 patiënten, die gemiddeld gedurende 23 maanden werden gevolgd.

De samengestelde uitkomst van hartinfarct, beroerte en overlijden deed zich voor bij 10,3% van degenen die werden behandeld met de combinatietherapie en bij 12,1% van degenen die alleen acetylsalicylzuur kregen (relatief risico 0,84; 95%-BI 0,71-0,99; p = 0,03).

De totale mortaliteit was bij de combinatietherapie 5,7% en bij de monotherapie 7,0% (relatief risico 0,67; 95%-BI 0,48-0,94; p = 0,02). Afsluiting van de bypass werd waargenomen bij 11,3% van de patiënten met combinatietherapie tegen 14,2% van de patiënten met monotherapie (relatief risico 0,79; 95%-BI 0,63-0,98; p = 0,03).

Er waren geen significante verschillen in hartinfarcten (relatief risico 0,91; 95%-BI 0,72-1,15; p = 0,44), beroerten (relatief risico 0,79; 95%-BI 0,55-1,15; p = 0,31) of ernstige bloedingen (relatief risico 1,10; 95%-BI 0,94-1,29; p = 0,22). Ook werd geen verschil gevonden tussen operaties met of zonder hartlongmachine, noch tussen acuut coronair syndroom of andere klinische uitingen.

De auteurs vergelijken hun meta-analyse met die van Verma et al. [BMC Surg. 2015;15:112], waarin de combinatietherapie op het punt van mortaliteit niet beter scoorde dan monotherapie, en met die van Deo et al. [J Card Surg. 2013;28(2):109-16], waar in de eerste maand na de operatie wel een voordeel van de combinatietherapie werd gerapporteerd. Deze nieuwe meta-analyse toont dit voordeel ook aan voor de (middel)lange termijn.