Toekomst: patiënt kiest 'huisapotheek'

Apotheken leveren steeds meer zorg aan hun patiënten, maar de huidige bekostiging honoreert dat niet. Van de inkomsten van een apotheek is 99% gekoppeld aan de verstrekte geneesmiddelen, waardoor de zorgfunctie onvoldoende wordt gestimuleerd. Ook kopen zorgverzekeraars nauwelijks farmaceutische zorgprestaties in.

Deze onevenwichtigheid vraagt om een fundamenteel andere bekostiging die wel recht doet aan de zorgtaken van de apotheker, zo staat te lezen in het rapport Versterking van de zorgfunctie van openbare apotheken, dat het adviesbureau SiRM heeft geschreven in opdracht van de KNMP.

Verder concluderen de onderzoekers dat de bedrijfsvoering van apotheken steeds verder onder druk staat door lagere tarieven en meer werkzaamheden. Aan die situatie moet snel een einde komen, stelt KNMP-voorzitter Gerben Klein Nulent, in een reactie op het rapport. “We willen onze positie als zorgverlener verder uitbreiden, maar dat kan niet zonder een aangepaste bekostiging. Dit rapport geeft een goede aanzet om hierover met partijen in gesprek te gaan.”

De huidig situatie kan volgens SiRM leiden tot verschraling van de farmaceutische patiëntenzorg, terwijl de behoefte hieraan de komende jaren juist sterk zal toenemen. Zo stijgt door de vergrijzing het aantal geneesmiddelgerelateerde acute opnames onder 65-plussers van 50.000 per jaar in 2015 naar 75.000 per jaar in 2035.

Om deze stijging te voorkomen, is het noodzakelijk farmaceutische zorg gerichter in te zetten. Een patiëntgebonden bekostiging kan, volgens de onderzoekers, de zorgfunctie van apotheken versterken. Hierbij schrijven patiënten zich in bij een huisapotheek, zoals gebruikelijk is bij de huisarts.

Huisapotheker

De huisapotheek ontvangt bij inschrijving een tarief ter dekking van de farmaceutische patiëntenzorg. Daarnaast blijft een tarief bestaan voor terhandstellingen, maar dat zal lager zijn dan het huidige tarief, concludeert SiRM.

Een inschrijving op naam biedt volgens Klein Nulent veel kansen om de farmaceutische zorg te verbeteren, omdat er een expliciete behandelrelatie ontstaat met de patiënt. “Bovendien beheert de huisapotheker het medicatiedossier van de patiënt, en zorgt hij ervoor dat dit beschikbaar is voor andere zorgverleners. Dit helpt om betere medicatiebewaking en -begeleiding te kunnen uitvoeren.”

In deze rol kan de apotheker ook zijn positie versterken in het lokale zorgnetwerk, omdat andere zorgverleners zich voor vragen over medicatie tot hem richten.

Medicatieveiligheid

De onderzoekers adviseren de KNMP om, samen met de belangrijkste stakeholders, de mogelijkheden te verkennen voor een patiëntgebonden bekostiging. Klein Nulent benadrukt dat ook in dit traject de medicatieveiligheid centraal staat, want het aantal geneesmiddelgerelateerde ziekenhuisopnames is in de laatste jaren nog niet gedaald.

“Dat aantal moet omlaag, maar dat kunnen we niet alleen. Daar hebben we andere partijen voor nodig”, aldus Klein Nulent.