ACM: marktaandeel biosimilars nog kwetsbaar
Vóór het aflopen van het patent legden TNF-alfaremmers het grootste beslag op het geneesmiddelenbudget van ziekenhuizen. Met zo’n 50.000 patiënten kwamen de totale uitgaven aan TNF-alfaremmers in 2016 uit op bijna € 550 miljoen, meldt de ACM in haar sectoronderzoek naar deze biologische geneesmiddelen.
Doordat in de afgelopen jaren van drie van de vijf TNF-alfaremmers de patenten zijn afgelopen, hebben concurrenten generieke varianten – de zogenaamde biosimilars – op de markt kunnen brengen. Dit heeft tot “flinke concurrentie” geleid tussen de originele middelen en de biosimilars.
Maar de ACM ziet wel risico’s voor de houdbaarheid van deze concurrentie omdat biosimilars niet altijd voldoende marktaandeel weten te veroveren. Dit geldt vooral voor middelen die patiënten zelf moeten toedienen met een prikpen. Hiervoor hebben ziekenhuizen overstapkosten doordat ze tijd en moeite moeten steken in interne afstemming en het voorlichten van patiënten. Ook houden ze vaak een restgroep van patiënten over die niet kunnen of willen overstappen.
Voor deze restgroep is er een risico dat ziekenhuizen het originele middel niet meer tegen een gunstige prijs kunnen inkopen als zij ook biosimilars afnemen. Voor ziekenhuizen kan dit, volgens de mededingingswaakhond, een reden zijn om toch alleen het originele middel te blijven inkopen. Bij infuusmiddelen spelen deze overstapmiddelen minder omdat de ziekenhuizen de overstap meer in eigen hand hebben.
Signalen van uitsluiting
De ACM verwacht dat als de marktaandelen van de biosimilars op de langere termijn beperkt blijven, het risico bestaat dat fabrikanten van deze middelen zich terugtrekken van de Nederlandse markt, waardoor prijzen weer zullen stijgen.
Volgens de toezichthouder kunnen ziekenhuizen, zorgverzekeraars en de overheid de concurrentie op deze markt bevorderen. De ACM zal bijdragen door onder meer signalen van uitsluiting door het gebruik van voorwaardelijke kortingen te onderzoeken en waar nodig tot handhaving over te gaan.
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) kan bijdragen door de prijsregulering zodanig aan te passen dat de aanbieders van het originele middel niet een veel hogere prijs kunnen vragen voor de restgroep van de patiënten.
Eerlijke kansen
Zorgverzekeraars kunnen in hun vergoeding rekening houden met de overstapkosten die gepaard gaan met de keuze voor een biosimilar. Ziekenhuizen kunnen bijdragen door aan te besteden op basis van eerlijke kansen voor alle aanbieders, en een heldere procedure waarvan tussentijds niet wordt afgeweken.
Inkopers van ziekenhuizen ten slotte, kunnen zich bij de ACM melden wanneer zij te maken krijgen met kortingsstructuren die de toetreding van concurrenten belemmeren.