Fluorouracil meest effectief bij actinische keratose
Dit blijkt uit een enkelblinde gerandomiseerde studie in vier Nederlandse ziekenhuizen. De onderzoekers includeerden patiënten van 18 jaar en ouder met een klinische diagnose van vijf of meer laesies van actinische keratose op het hoofd op een continu oppervlak van 25-100 cm2.
De deelnemers werden 1:1:1:1 gerandomiseerd naar een van vier behandelingen: fluorouracilcrème 5%, imiquimodcrème 5%, fotodynamische behandeling of ingenolmebutaatgel 0,015%. De primaire uitkomstmaat was het aandeel patiënten dat vrij bleef van falen van de behandeling, gedefinieerd als een reductie van minder dan 75% van het aantal laesies na drie of twaalf maanden na eindigen van de – initieel succesvolle – behandeling. Secundaire eindpunten waren onder meer therapietrouw, patiënttevredenheid en het cosmetisch resultaat.
In totaal werden 624 patiënten geïncludeerd en gerandomiseerd naar fluorouracilcrème 5% (n = 155), imiquimodcrème 5% (n = 156), fotodynamische behandeling (n = 156) of ingenolmebutaatgel 0,015% (n = 157).
Twaalf maanden na beëindigen van de behandeling bedroeg de cumulatieve waarschijnlijkheid van een succesvolle behandeling bij patiënten die met fluorouracil werden behandeld 74,7% (95%-BI 66,8-81,0). Voor imiquimod was dat 53,9% (95%-BI 45,4-61,6), voor fotodynamische behandeling 37,7% (95%-BI 30,0-45,3) en voor ingenolmebutaat 28,9% (95%-BI 21,8-36,3). In vergelijking met fluorouracil was de hazard ratio voor falen van de behandeling bij gebruik van imiquimod-crème 2,03 (95%-BI 1,36-3,04), bij fotodynamische therapie 2,73 (95%-BI 1,87-3,99) en bij ingenolmebutaatgel 3,33 (95%-BI 2,29-4,85, P ≤ 0,001 voor alle vergelijkingen).
Het percentage patiënten met 100% therapietrouw was hoger in de ingenolmebutaat-groep (98,7%) en de groep met fotodynamische therapie (96,8%) dan in de groep met fluorouracil (88,7%) en de groep met imiquimod (88,2%). De patiënttevredenheid was het hoogst bij patiënten die met fluorouracil werden behandeld. Een mogelijke oorzaak hiervoor is de hogere mate van effectiviteit van de behandeling, stellen de onderzoekers. Een goed cosmetisch resultaat werd vaker behaald bij fotodynamische therapie (96,6%) en ingenolmebutaat (95,1%) dan bij fluoruracil (90,3%) en imiquimod (89,7%).
Gedurende het onderzoek werden geen onverwachte toxische effecten gezien en werden geen ernstige bijwerkingen gerapporteerd die gerelateerd waren aan de studiemedicatie. Na falen van een eerste behandelcyclus werd de deelnemers een tweede behandelcyclus aangeboden. Dit werd vaker geweigerd in de groep met imiquimod, fotodynamische therapie en ingenolmebutaat dan bij fluorouracil.
Actinische keratose is de meest voorkomende premaligne huidaandoening in de blanke populatie. Als het niet wordt behandeld kan actinische keratose leiden tot plaveiselcelcarcinoom. In de huidige richtlijnen wordt geen duidelijke aanbeveling gedaan over welke behandeling de voorkeur heeft.
[N Engl J Med 2019;380:935-46]