RIVM: snellere test kan gebruik antibioticum verbeteren
De wetenschappers van het RIVM onderzochten welke belemmeringen en kansen er zijn in de eerstelijnszorg voor rationeel gebruik van antibiotica en de inzet van alternatieven bij preventie en behandeling van bacteriële infecties.
Tekorten aan antibiotica die worden gebruikt als eerste- of tweedekeuzebehandelingen in de eerste lijn vormen de belangrijkste barrière, concluderen de onderzoekers, die onder meer gesprekken voerden met experts op het gebied van antibioticagebruik en -resistentie, zoals een arts-microbioloog, internist-infectioloog, huisarts en een apotheker.
Verder blijkt de tijd die nodig is voor microbiologische diagnostiek een obstakel te zijn, omdat artsen bij ernstig zieke patiënten niet altijd kunnen wachten op de testuitslag en gelijk een antibioticum voorschrijven. Kansen om verdere antibioticaresistentie tegen te gaan, liggen volgens de onderzoekers dan ook vooral in de innovatie van diagnostiek: snellere microbiologische testen voor het starten van de behandeling en diagnostische testen tijdens de behandeling om tijdig te stoppen met antibiotica. Deze ontwikkelingen gaan echter nog niet zo snel dat er voor de praktijk al geschikte alternatieven beschikbaar zijn. Ook kan het slimmer inzetten van bestaande antibiotica en de ontwikkeling van geneesmiddelen met een ander type werking dan antibiotica ongevoeligheid voor antibiotica tegen gaan.
Kosten voor de test vormen geen belemmering voor goed gebruik van antibiotica. Hoewel zorgverzekeraars sommige antibiotica niet volledig vergoeden vormt de bijbetaling, volgens zorgprofessionals, geen belemmering voor patiënten. Het gemak van een kortere, duurdere kuur weegt vaak zwaarder dan de bijbetaling.
Monitoren voorschrijfgedrag
Verder benadrukken de onderzoekers het belang voor zorgverleners in de eerste lijn om regionaal en lokaal het antibioticagebruik te monitoren en, op basis van landelijke en regionale spiegelinformatie, het gesprek met elkaar aan te gaan – bijvoorbeeld bij verschillen in voorschrijfgedrag.
Voor de toepassing van alternatieve producten – niet-geneesmiddelen – bij preventie en behandeling van bacteriële infecties zien de onderzoekers geen mogelijkheden. De klinische bewijsvoering is daarvoor nog te gebrekkig.