Helft patiënten in palliatieve fase krijgt twijfelachtig herhaalrecept
Onder patiënten in de palliatieve fase ouder dan 85 jaar was dit aandeel nog hoger: 54% kreeg een herhaalrecept van voor hen twijfelachtige waarde. Hierbij ging het vaak om cholesterolverlagers (40%) of geneesmiddelen tegen osteoporose, zoals vitamine D of calcium (56%).
Bij 15% van de patiënten hebben huisartsen in de laatste drie levensmaanden een eerste voorschrift voorgeschreven met geen of twijfelachtige waarde, zoals ijzerpreparaten (13%) of vitamine B12/foliumzuur (14%).
Volgens de onderzoekers is een geneesmiddel ‘klinisch irrelevant of twijfelachtig’ als het de gezondheid in de laatste drie maanden niet ‘betekenisvol’ verbetert of zelfs kan schaden. Een groep experts op het gebied van palliatieve zorg heeft enkele jaren terug een lijst met medicijnen opgesteld waarvoor een eerste recept of een herhaalrecept klinisch irrelevant of twijfelachtig is. Het gaat hierbij om medicijnen tegen kanker, bloeddrukverlagers, cholesterolverlagers, medicijnen tegen dementie, calciumtabletten en vitamine D.
Het percentage patiënten dat in de laatste drie maanden dergelijke medicatie kreeg voorgeschreven kan een indicatie geven van de kwaliteit van medicatieprescriptie. Hierbij is 0% overigens niet haalbaar, stellen de onderzoekers, doordat de exacte levensverwachting vaak lastig is in te schatten.
Pijnmedicatie
Verder heeft 61% van de palliatieve patiënten in 2017 in de laatste drie maanden pijnmedicatie voorgeschreven gekregen door hun huisarts. Bij iets meer dan de helft (52%) waren dat sterkwerkende opioïden. Het percentage dat pijnmedicatie kreeg varieerde sterk tussen patiënten in verschillende leeftijdscategorieën. Patiënten jonger dan 65 jaar kregen relatief vaak pijnmedicatie (69%), terwijl dat bij patiënten van 85 jaar of ouder het minst vaak voorkwam (58%).
In 2017 overleden bijna 110.000 patiënten aan een aandoening die vaak gepaard gaat met palliatieve zorg; dat is 73% van alle overledenen in dat jaar. Voor dit onderzoek zijn van ruim zevenduizend patiënten uit deze doelgroep de medicatievoorschriften geanalyseerd.