Wel of geen fysio niet van invloed op opioïdengebruik bij lagerugpijn

In 2015 kregen 168 per 100.000 patiënten met lagerugpijn een opioïd voorgeschreven, in 2017 waren dat er 182 per 100.000 patiënten. Ook was er een lichte stijging te zien in het percentage patiënten dat in de pijnbehandeling bij lagerugpijn meteen start met een sterwerkende opioïd: van 18,6% in 2015 naar 21,4% in 2017.

Een derde van de patiënten met lagerugpijn krijgt opioïden voor drie maanden of langer voorgeschreven. Patiënten die een opioïd gebruiken, zijn gemiddeld ouder, vaker vrouw, hebben meer andere aandoeningen en gebruiken meer andere medicijnen dan patiënten die dat niet doen.

Patiënten die zowel fysiotherapeutische dan wel oefentherapeutische zorg als een opioïd gebruiken, hebben gemiddeld hetzelfde aantal behandelepisodes als patiënten die fysiotherapie hebben en geen opioïd gebruiken: 1,5 versus 1,4. Patiënten met lagerugpijn die een opioïd gebruiken, hebben gemiddeld wel een iets langere behandelduur dan de patiënten die geen opioïd gebruiken: 7,9 versus 7,1 weken.

Ook ligt het aantal behandelingen binnen een episode hoger in de groep die naast de fysio- of oefentherapie een opioïd gebruikt, namelijk 7,7 behandelingen tegenover 6,3 behandelingen voor de groep die geen opioïd gebruikt.

Internationale studies

Uit de internationale literatuur blijkt dat fysiotherapie en oefentherapie het gebruik van opioïden bij lagerugklachten kan terugdringen, maar volgens Nivel laat deze verkennende studie zien dat opioïdengebruik niet samen lijkt te hangen met de duur en het aantal behandelingen voor fysio- of oefentherapie. Verder onderzoek moet zicht geven op de vraag of er een effect is op andere uitkomsten zoals kwaliteit van leven en pijnverlichting.

Nivel heeft het voorschrijven van opioïden onderzocht aan de hand van data uit Nivel Zorgregistraties Eerstelijn, een database met zorggegevens van ruim 500 huisartsenpraktijken, ongeveer 250 fysiotherapeuten en 270 oefentherapeuten.