‘Veel jonge medewerkers verlaten apotheek weer snel’
Van de uitstromers uit de openbare apotheken in 2020 was bijna de helft (47%) jonger dan 35 jaar. Dit wijst erop dat de branche moeite lijkt te hebben met het binden van jonge werknemers. Ook kiezen afgestudeerde apothekersassistenten regelmatig niet voor een baan in een apotheek, concludeert de SBA, die elke drie jaar een arbeidsmarktonderzoek laat uitvoeren in opdracht van de sociale partners in de branche. Het Arbeidsmarktonderzoek Openbare Apotheken 2021 is uitgevoerd door onderzoeksbureau Panteia.
In 2020 stagneerde de groei van het personeelsbestand in de openbare apotheken, die in voorgaande jaren wel plaatsvond. Voor het eerst sinds 2017 verlieten meer werknemers de branche dan er nieuw instroomden; netto waren er 203 werknemers minder.
Het aantal apothekersassistenten nam in 2020 met netto 465 werkenden af, en tegenover iedere 43 instromende apothekersassistenten stonden er 57 die uitstroomden. Apothekersassistenten (67%) blijven met afstand de grootste beroepsgroep in de openbare apotheken. Het absolute aantal is tussen 2018 (16.227) en 2020 (16.575) met 2% toegenomen.
De gemiddelde leeftijd van alle werknemers – apothekersassistenten en ondersteunende functies – is 41,6 jaar. In totaal werken bijna 25.000 werknemers in openbare apotheken.
Laag arbeidsmarktrendement
Van alle studenten die met een mbo-opleiding voor apothekersassistenten zijn gestart in 2017, stroomt in 2020 slechts 49% door naar een baan in de apotheek. Een deel van de studenten is afgevallen tijdens de studie, en 17% is doorgestroomd naar een hbo-opleiding.
In 2020 volgden 2877 studenten een mbo-opleiding tot apothekersassistent. Daarmee is het aantal studenten sinds 2016 met 18% gegroeid. Deze groei komt met name door de toename van het aantal studenten van de verkorte opleiding Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL), van wie het aantal sinds 2016 is verdubbeld.
Het aantal vacatures nam in 2020 sterk af en was minder vaak gericht op uitbreiding van het personeelsbestand. In dat jaar werden 794 vacatures geplaatst, een flinke daling ten opzichte van 2019 (-36%) en het piekjaar 2018 (-40%). Deze daling hangt, volgens de onderzoekers, vermoedelijk samen met de coronacrisis.
Bekostiging
Een belangrijke manier om personeel te werven is meer loon betalen, maar de bekostiging in de apotheken lijkt eerder af- dan toe te nemen, stelt het onderzoeksburo. Bovendien wordt de uitdaging nog groter wanneer andere sectoren, bijvoorbeeld de zorg of het onderwijs, wel de middelen krijgen voor salarisverhoging. Met als gevolg een toenemende concurrentie om vmbo- en havo-scholieren te laten kiezen voor een opleiding tot apothekersassistent.
Om de instroom op de opleidingen op peil te houden, benadrukken de onderzoekers het belang van voldoende stageplaatsen. Ook moet het aantal zij-instromers omhoog. Verder zal nader onderzoek inzicht moeten geven in de redenen waarom zo veel jonge apothekersassistenten de branche weer verlaten.