Meerderheid apothekers en huisartsen kritischer over opioïden
Huisartsen en apothekers zien een duidelijke meerwaarde van opioïden bij de behandeling van maligne pijn en pijn in de palliatieve fase. Bij andere vormen van pijn zien zij weinig effect, maar (zeer) veel nadelen, zoals kans op verslaving en andere gevolgen van langdurig gebruik.
Ongeveer de helft ziet (zeer) veel nadelen bij toepassing bij hernia in de rug (LRS), blijkt uit de antwoorden van 166 deelnemers. Dit betreft 64 huisartsen, 97 openbaar apothekers en vijf poliklinische apothekers.
Huisartsen schrijven minder vaak en minder lang opioïden voor bij niet-maligne pijn dan voorheen. Deze kritische houding is, volgens de onderzoekers, ontstaan na het lezen van vakliteratuur, bespreking in lokale overlegstructuren, zoals het farmacotherapeutisch overleg (FTO), en scholing. Maar ook eigen ervaringen en ervaringen van patiënten speelden bij veel respondenten een rol.
Meer controles
Veel respondenten geven aan de afgelopen jaren de voorlichting aan beginnende en chronisch gebruikers van opioïden te hebben verbeterd. Ook hebben zij meer controles uitgevoerd bij het voorschrijven en afleveren, en de communicatie tussen huisartsen en openbaar apothekers zou zijn verbeterd.
Twee op de drie deelnemende huisartsen heeft inmiddels patiënten begeleiding geboden bij het afbouwen. Weinig respondenten hebben afspraken gemaakt met ziekenhuizen over het voorschrijven van opioïden.
Medisch specialisten
Huisartsen zijn negatiever over het voorschrijfgedrag van medisch specialisten dan de openbaar apothekers. De meerderheid van de huisartsen vindt dat medisch specialisten vaker zijn gaan voorschrijven dan in de afgelopen drie jaar. Mogelijk komt dit doordat de huisartsen nu zelf alerter zijn.
Openbaar apothekers zien daarentegen juist dat medisch specialisten minder vaak en korter zijn gaan voorschrijven. Ook zien zij weinig verschil tussen de kwaliteit van het voorschrijven van huisartsen en medisch specialisten, concludeert het IVM, dat het onderzoek heeft uitgevoerd in samenwerking met de landelijke Taakgroep Gepast gebruik van opioïden. Deze taakgroep is in 2019 ingesteld, naar aanleiding van de sterke groei van het gebruik van opioïde pijnstillers tussen 2003 en 2017.