‘Obstipatie in palliatieve fase vaak niet opgemerkt’

Volgens de multidisciplinaire werkgroep, die de nieuwe aanbevelingen heeft geformuleerd, is het op tijd signaleren van obstipatie een van de grootste knelpunten, zeker bij afgenomen mobiliteit. Ook blijkt preventie vaak problematisch omdat patiënten moeite hebben met het innemen van medicatie en voldoende vocht. In de (pre)terminale fase is er bovendien vaak noodzaak opioïden te geven, maar de orale intake en inname van laxeermiddelen geeft dan problemen.

Tot wel 71% van de patiënten in de palliatieve fase heeft obstipatie. Patiënten met kanker hebben met name in de maanden voor het overlijden veel last van verstopping.

Een belangrijke aanbeveling in de richtlijn is regelmatig te vragen naar obstipatie, dit systematisch te monitoren en alert te zijn op signalen, bijvoorbeeld aan de hand van een meetinstrument zoals de Bristol Stoelgang Schaal (BSS). Of bij gebruik van opioïden de wat minder bekende Bowel Function Index (BFI).

Verder adviseert de werkgroep patiënten voldoende vezels en vocht te laten gebruiken per dag, lichaamsbeweging te stimuleren en medicatie met obstipatie als bijwerking te stoppen.

Laxantia

Zijn de voorzorgsmaatregelen onvoldoende, dan vermeldt de richtlijn te starten met laxantia (osmotisch laxans; macrogol MgOH of lactulose), deze te verhogen of er een andere laxans (contact laxans; bisacodyl) aan toe te voegen.

Bij het starten van morfinemimetica: begin direct met een osmotisch laxans. Bij onvoldoende effect na ophogen osmotische laxantia eventueel gecombineerd met contact laxans, is het advies de laxantia te staken en te starten met pamora’s (naloxegol oraal of methylnaltrexon sc).

De nieuwe richtlijn Obstipatie in de palliatieve fase staat op de website Pallialine, en in de app PalliArts is een samenvatting van de richtlijn te vinden.