Minder medicatieproblemen na ontslag door huisbezoek apotheek

Problemen door medicatiegebruik komen vaak voor bij kwetsbare ouderen na ziekenhuisontslag. Kan een huisbezoek vanuit de openbare apotheek de medicatieveiligheid verbeteren? Met dat doel is een onderzoek uitgevoerd bij Apotheek Stede Broec in Grootebroek en Apotheek Kersenboogerd in Hoorn in samenwerking met Zorgoptimalisatie Noord-Holland (ZONH). “Uit een eerdere pilot van Apotheek Stede Broec was gebleken dat een farmaceutisch consulent veel fouten aantrof in het medicijngebruik van ouderen na ontslag. Met subsidie van zorgverzekeraar VGZ zijn we een vervolgonderzoek gestart”, zegt apotheker-onderzoeker Mette Heringa van SIR.

In het onderzoek werd bij 31 patiënten van 65 jaar of ouder met gemiddeld tien geneesmiddelen binnen een week na ontslag een huisbezoek afgelegd. Ongeveer twee derde had een spoedopname gehad en ongeveer een derde een geplande ziekenhuisopname.

Tijdens het huisbezoek besprak de farmaceutisch consulent onder andere wijzigingen in de medicatie en het gebruik. Bij 25 van de 31 huisbezoeken (81%) werden een of meer problemen gevonden; per bezoek gemiddeld 1,7. “Dat is een hoog aantal, maar dat hadden we ook verwacht. Met name na de ongeplande opnames kan veel misgaan”, aldus Heringa.

Ernstige problemen

Twee derde van de problemen die de patiënten ervaren waren farmacotherapeutisch, zoals onvoldoende of onjuist gebruik van hart- en vaatmedicatie, dubbelmedicatie met bijvoorbeeld laxantia en protonpompremmers en vragen over pijnstilling. “Sommige patiënten slikten pijnstillers terwijl ze helemaal geen pijn meer hadden of dachten dat de bloedverdunner een kuurtje was.”

In enkele gevallen is waarschijnlijk een nieuwe ziekenhuisopname voorkomen, zoals bij een 69-jarige man die in vier dagen na ontslag vier kilo was aangekomen doordat hij vocht vasthield. Na interventie door de farmaceutische consulent heeft de behandelend arts het diureticum vervangen en spironolacton toegevoegd, zegt Heringa. “Grijp je dan niet in, dan kunnen er snel ernstige problemen ontstaan.”

Vergoede zorg

Bij het controlebezoek na drie weken werden bij de 31 patiënten bij wie een huisbezoek had plaatsgevonden significant minder medicatiegerelateerde problemen gevonden dan bij de 31 patiënten in de controlegroep waar dat niet was gebeurd: 0,4 tegenover 1,3.

Het huisbezoek heeft dus veel medicatieproblemen na ontslag kunnen oplossen en ruim 70% van de patiënten zouden na een volgende opname graag weer een huisbezoek hebben, concluderen de onderzoekers, die de uitkomsten hebben besproken met VGZ. “De West-Friese apothekers zijn in overleg met VGZ over een vervolgproject om het huisbezoek in de regio uit te breiden”, aldus Heringa.

Van de 31 patiënten vonden 29 (93,5 %) dat het huisbezoek, een investering van zo’n drie kwartier, onder de vergoede zorg zou moeten vallen.