Nivel: 2,9% van recepten met medische noodzaak

Volgens het Nivel valt op dat medische noodzaak op verstrekkingen het hoogst is bij de groene categorie (mag worden gewisseld) en het laagst in de rode categorie (mag niet worden gewisseld). Een mogelijke verklaring is dat apothekers voor geneesmiddelen uit de rode categorie geen medische noodzaak registreren, omdat het duidelijk is dat deze middelen niet gewisseld dienen te worden.

De belangrijkste reden om ‘medische noodzaak’ voor te schrijven is dat de patiënt hierom vraagt. Als een patiënt vasthoudt aan een bepaald geneesmiddel en weigert te wisselen van merk, zijn huisartsen geneigd ‘medische noodzaak’ op het recept te schrijven.

Een deel van de huisartsen verwijst de patiënt door naar de apotheker, omdat volgens hen daar de beslissingsbevoegdheid ligt als het gaat om het verstrekken van een recept op medische noodzaak, concludeert het Nivel, dat het onderzoek heeft uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Niet objectief

De geïnterviewde apothekers gaven zonder uitzondering aan dat ze een indicatie medische noodzaak niet altijd zomaar opvolgen. De overweging is daarbij dat er vrijwel nooit ‘objectief’ sprake is van medische noodzaak. Ook zijn er voor de apotheker financiële consequenties voor het te vaak verstrekken van recepten op medische noodzaak, aldus Nivel.

Apothekers hebben een signaleringsfunctie en gaan hierover veelvuldig in gesprek met zowel patiënten als artsen. Met artsen overleggen zij om de reden te achterhalen voor de indicatie medische noodzaak, en met patiënten bespreken apothekers de problemen rond het wisselen van medicatie. Ook bieden apothekers vaak een begeleidingstraject aan om de wisseling te monitoren, aldus Nivel.

HIS

Voorschrijfgegevens uit huisartsinformatiesystemen (HIS) blijken niet geschikt om te bepalen hoe vaak medische noodzaak op het recept staat. Dit komt, volgens het Nivel, doordat medische noodzaak niet geregistreerd wordt en het afleiden ervan uit andere gegevens een te grote variatie oplevert in de uitkomsten tussen de verschillende huisartssystemen.

Voor het kwalitatieve deel van het onderzoek heeft het Nivel acht huisartsen en twaalf apothekers geïnterviewd.