Pfizer stopt met sturen via kortingen na onderzoek ACM

Uit onderzoek van de ACM blijkt dat Pfizer voor Enbrel (etanercept), dat sinds 2015 uit patent is, gebruikmaakte van kortingen die ziekenhuizen belemmerden over te stappen naar concurrerende geneesmiddelen. Pfizer had in de contracten een clausule opgenomen die de voormalig patenthouder in staat stelde de gehanteerde korting voor toekomstige volumes sterk te verlagen als de afname met meer dan een bepaald percentage zou dalen.

Voor ziekenhuizen werd hiermee, volgens de mededingingsautoriteit, een forse financiële drempel opgeworpen om over te stappen op een ander geneesmiddel. Ziekenhuizen moeten immers ook na een overstap voor een deel van de patiënten, dat niet kan of wil switchen, Enbrel kunnen blijven inkopen. Voor die groep zou de prijs van Enbrel, dat wordt voorgeschreven bij auto-immuunziekten als reuma en psoriasis, ongeveer vier keer zou hoog kunnen worden als het ziekenhuis zou overstappen op een biosimilar.

Het patent van Pfizer op etanarcept verliep in 2015, daarvoor stond het geneesmiddel qua omzet – ongeveer € 150 miljoen per jaar – in Nederland op de tweede plaats. Na het verlopen van het patent zijn in Nederland twee biosimilars op de markt gekomen.

Kortingen

Hoewel Pfizer de analyse van de ACM niet onderschrijft, aldus de toezichthouder, heeft de fabrikant aangegeven de kortingsclausules direct te schrappen uit Enbrel-contracten en lopende biedingen met de ziekenhuizen. Ook zal Pfizer deze werkwijze in de toekomst niet meer hanteren.

Ziekenhuizen die dat willen, kunnen in de huidige contractperiode overstappen naar een concurrerend geneesmiddel, met behoud van de gehanteerde korting voor de patiënten die niet willen of kunnen overstappen.

Machtspositie

Volgens de ACM is het goed dat Pfizer, een fabrikant met een sterke marktpositie, stopt met het via kortingen sturen om Enbrel af te nemen. Na het aflopen van een patent moet de concurrentie op de geneesmiddelenmarkt op gang komen zodat de prijs kan dalen, benadrukt de toezichthouder, die aangeeft verder geen onderzoek te doen naar de kortingen van Pfizer en mogelijk misbruik van een machtspositie.

Mocht de ACM echter weer signalen ontvangen dat fabrikanten ziekenhuizen belemmeren over te stappen op een biosimilar, dan zal de mededingingsautoriteit optreden. De ACM roept ziekenhuizen, inkoopgroepen en concurrenten op te melden als zij via kortingen worden gedwongen bij een bepaalde fabrikant te blijven kopen.