T-cellen effectief als levend medicijn bij melanoom
Tumor-infiltrerende lymfocyten(TIL)-therapie werd in deze studie, waarbij vele Nederlandse ziekenhuizen betrokken waren, vergeleken met een andere vorm van immuuntherapie, namelijk de checkpointremmer ipilimumab (Yervoy), een geneesmiddel dat door de tumor dwarsgezeten T-cellen in het lichaam weer activeert om tumorcellen te doden.
Bij bijna de helft (49%) van de patiënten met uitgezaaid melanoom die de TIL-therapie kregen, werden de uitzaaiingen kleiner en bij 20% verdwenen deze zelfs volledig. Dit gold ook voor patiënten die al een andere behandeling hadden ondergaan voorafgaand aan deelname aan de studie.
Deze percentages waren beduidend hoger dan bij de patiënten die de standaard immuuntherapie kregen (ipilimumab). Daarbij werden de uitzaaiingen bij 21% van de patiënten kleiner, en verdween de ziekte volledig bij 7%, concluderen de artsen van het Antoni van Leeuwenhoek, die samen met het National Center for Cancer Immune Therapy in Kopenhagen onderzoek hebben gedaan naar deze T-celtherapie.
Overleving
De progressievrije overleving, het percentage van de patiënten dat na een tijdperiode geen progressie van de ziekte vertoont, was bij de TIL-therapie na zes maanden 53%; bij de controlebehandeling met ipilimumab 21%.
Bij de mediane vervolgduur van alle patiënten van 33 maanden, was de zogeheten mediane progressieve overleving van patiënten die de TIL-therapie hadden gekregen significant beter (7 maanden) dan die van patiënten behandeld met ipilimumab (3 maanden), aldus de onderzoekers, die hun resultaten vandaag hebben gepubliceerd in de New England Journal of Medicine.
Kwaliteit van leven
Op kwaliteit van leven scoorden de patiënten die met TIL zijn behandeld beter dan de patiënten die ipilimumab kregen. Dit gold voor hun lichamelijk en emotioneel functioneren en voor klachten als vermoeidheid, pijn en slapeloosheid.
De verschillen in kwaliteit van leven tussen de TIL-patiënten en de controlegroep waren na 60 weken nog steeds aanwezig. Bovendien is de TIL-therapie kosteneffectiever dan de immuuntherapie met de checkpointremmer ipilimumab.
Academic pharma
Bijzonder aan deze T-celtherapie is, volgens de artsen, dat het geneesmiddel – de eigen T-cellen van de patiënt – in het Antoni van Leeuwenhoek zelf gemaakt wordt, en niet door een farmaceutisch bedrijf; dit wordt ook wel ‘academic pharma’ genoemd. Om de T-celtherapieën te kunnen produceren, heeft het Antoni van Leeuwenhoek een speciale BioTherapeutics Unit ingericht.
De TIL-studie is gefinancierd door onder andere KWF Kankerbestrijding, ZonMW, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Deense organisaties en de Antoni van Leeuwenhoek Foundation.
Het Zorginstituut Nederland beoordeelt momenteel of de TIL-therapie als standaardbehandeling kan worden toegevoegd aan het basispakket van de zorgverzekeringen. Tot eind 2022 kunnen patiënten in Nederland via hun oncoloog nog instromen in de TIL-studie; hun behandeling wordt vergoed.