Eerder optimale dosering antidepressiva met farmacogenetica

Voordeel van de TCA’s, zoals nortriptyline, clomipramine en imipramine, is dat bekend is bij welke concentratie in het bloed de werkzaamheid optimaal is. De concentratie in het bloed is voor een belangrijk deel afhankelijk van de snelheid waarmee het geneesmiddel in het lichaam wordt afgebroken. Bij die afbraak speelt het enzym cytochroom P450 een grote rol, waarvan verschillende varianten bestaan, zoals CYP2D6 en CYP2C19, die ieder ook weer variaties in de genetische code kunnen hebben, aldus de onderzoekers, die de resultaten hebben gepubliceerd in JAMA Network Open.

Afhankelijk van de genetische code werkt het enzym uiteindelijk enorm hard, normaal of maar een klein beetje. Met kennis van deze code is het mogelijk bij elke individuele patiënt de snelheid van de medicijnafbraak vooraf te bepalen, waarop vervolgens de dosering van de TCA kan worden aangepast.

Onderzoek richtlijnen

In deze studie zijn volgens de onderzoekers voor het eerst in de klinische praktijk de richtlijnen voor aangepast doseren van TCA’s onderzocht die zijn opgesteld door de Werkgroep Farmacogenetica van de KNMP.

In het Radboudumc, Erasmus MC, Catharina Ziekenhuis en Pro Persona namen 111 patiënten deel aan het gerandomiseerde onderzoek; 55 patiënten kregen de gebruikelijke TCA-behandeling en 56 patiënten volgden een TCA-behandeling die op hun persoonlijke ‘cytochroomprofiel’ was gebaseerd.

Juiste concentratie

Uit het onderzoek blijkt dat de farmacogenetische aanpak in dit geval vruchten afwerpt, aldus de onderzoekers. Bij de gebruikelijke behandeling wordt de juiste therapeutische concentratie in het bloed bereikt na gemiddeld 22 dagen; bij de farmacogenetische aanpak al na 17 dagen, een afname van ruim 22%. Het effect op de depressie is in beide groepen vergelijkbaar, maar er was ook sprake van een snellere daling van bijwerkingen.

Farmacogenetica zinvol

Volgens de onderzoekers wordt farmacogenetica al lang genoemd als een methode om de behandeling van patiënten te optimaliseren, maar in de concrete praktijk wordt het nog altijd maar beperkt toegepast. Dit komt voor een deel door het gebrek aan goed uitgevoerd gerandomiseerd onderzoek waarbij de farmacogenetische aanpak wordt vergeleken met de standaardbehandeling.

Deze studie laat zien dat het doseren van TCA voor de individuele patiënt op basis van farmacogenetica veilig en zinvol kan zijn, aldus de onderzoekers.