Gebruik tramadol vorig jaar toegenomen
In het vierde kwartaal van 2022 kreeg 4,2% van de geneesmiddelengebruikers het zwakwerkend opioïd tramadol voorgeschreven. Zwakwerkende opioïden worden in Zeeland en het zuiden van Limburg relatief vaker voorgeschreven dan in de rest van het land. Het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) maakt zich zorgen over deze toename.
Eén op de vijf gebruikers van tramadol ervaart bijwerkingen, zoals duizeligheid, misselijkheid en obstipatie. Ook afhankelijkheid komt voor, waarbij patiënten het gebruik moeilijk kunnen stoppen.
In het vierder kwartaal kreeg 2,12 % van de geneesmiddelgebruikers een sterkwerkend opioïd voorgeschreven, zoals morfine, oxycodon en fentanyl; dit percentage lag in 2021 op 2,17%. Het gebruik van sterkwerkende opioïden is sinds 2019 redelijk stabiel, na 15 jaar toenemend gebruik.
Regionale verschillen
Tussen regio’s bestaan, volgens het IVM, flinke verschillen bij het voorschrijven van sterkwerkende opioïden: het percentage gebruikers van varieerde tussen 1,63 % en 2,92 %. Vooral in het oosten van Nederland – Oost-Groningen, Twente, de Achterhoek en het zuiden van Limburg – ligt het percentage gebruikers van sterkwerkende opioïden hoger dan in de rest van het land.
Afhankelijkheid
Het IVM benadrukt dat langdurig gebruik van sterkwerkende opioïden bij veel diagnoses is af te raden, omdat de nadelen ervan, zoals gewenning en afhankelijkheid, niet opwegen tegen het effect op de pijn. Twee derde van de gebruikers in 2022 kreeg voor minder dan drie maanden sterkwerkende opioïden voorgeschreven, een percentage dat vergelijkbaar is met 2021.
Ruim 100.000 patiënten onder behandeling van de huisarts gebruikten in 2022 meer dan drie maanden opioïden. In de regio’s Zeeuws-Vlaanderen, Bergen op Zoom, Heerlen en Veendam gebruikte meer dan 40% van de gebruikers langer dan drie maanden sterkwerkende opioïden.
In de regio’s Sneek en Valkenburg daalde het gebruik van sterkwerkende opioïden langer dan drie maanden het sterkst in 2022.
Interventies
Het IVM adviseert in de regio’s met grote gebruikersaantallen, of veel langdurig gebruik, projectmatige interventies om het gebruik van opioïden te verbeteren. Materialen hiervoor van de Taakgroep Gepast gebruik van Opioïden zijn te vinden via de website opiaten.nl.