‘We moeten zinloze handelingen in de farmacie schrappen’

Op de Ziekenhuisfarmaciedagen eind november, waar STOP werd gelanceerd, kwamen apothekers meteen met honderden suggesties (inclusief dubbelingen), wat volgens Bart van den Bemt duidelijk maakt dat het deïmplementeren van inefficiënte activiteiten enorm leeft onder zijn vakgenoten.

“Op de Ziekenhuisfarmaciedagen hebben we altijd een ‘Zo doen we dat’-sessie, die we dit keer hadden omgedoopt in een ‘Zo doen we dat niet meer’-sessie. Want veel van wat we nu als onzinnig bestempelen, hebben we zelf ooit bedacht en in richtlijnen opgenomen. Wij hebben zelf bepaald waar de lat moet liggen, maar soms ligt die te hoog. Uit angst voor een incident durven we niet meer te deïmplementeren. En als apothekers willen we altijd alles tot veel cijfertjes achter de komma regelen”, aldus Van den Bemt, hoogleraar Personalized Pharmaceutical Care Radboudumc en apotheker/klinisch farmacoloog in de Sint Maartenskliniek.

Handen vrij

Daarnaast kan het zo zijn dat handelingen die ooit zinnig waren dat nu niet meer zijn. “Als we daar met z’n allen mee stoppen, hebben we de handen vrij voor belangrijkere zaken die waarde toevoegen aan de patiëntenzorg.”

Het idee ontstond jaren geleden al toen hij samen met Patricia van den Bemt, ziekenhuisapotheker en hoogleraar Klinische Farmacie en Farmacologie aan het UMCG, concludeerde dat in de apotheek veel wordt gedaan omdat men dat nu eenmaal zo gewend is, zonder te kijken of het wel efficiënt en zinvol is. “Onder het motto ‘niet vinken, maar vonken’, bedachten we toen een lange lijst van zaken die in onze ogen wel geschrapt konden worden.” 

Dit jaar werd de daad bij het woord gevoegd en STOP gelanceerd, waar zich ondertussen ook Jeroen Derijks, ziekenhuisapotheker Jeroen Bosch Ziekenhuis en bijzonder hoogleraar Tilburg University, bij had aangesloten.

Groslijst

De schrapsuggesties lopen uiteen van regels rond het vrijgeven van VTGM en oncolytica, bepaalde medicatiebewakingssignalen, herhaalrecepten nakijken en de Falsified Medicine Directive (FMD). “We hebben nu een groslijst van zo’n dertig suggesties samengesteld”, zegt Van den Bemt. “Uiteindelijk willen we daar een of twee initiatieven uitpikken en er vervolgens met een groep mensen voor zorgen dat ze worden gedeïmplementeerd. Sommige zaken zijn weerbarstig, andere zijn niet weerbarstig. Laten we met die laatste beginnen.”

Stoppen met onzinnige zaken kan soms door een technische ingreep, door te praten met stakeholders of door wetenschappelijk onderzoek. “In je eentje krijg je dit niet voor elkaar. Door een coalition of the willing creëer je draagvlak en maak je het makkelijker uitvoerbaar. Uiteraard zien we hier ook een belangrijke rol voor de NVZA.”

Dat wetgeving soms bepaalde activiteiten in de weg staat is mogelijk, maar daar laten we ons niet door afschrikken, zegt Bart van den Bemt, die vanuit de Sint Maartenskliniek betrokken is bij het onderzoek naar hergebruik van medicatie. “Soms moet je het randje van de wet opzoeken, en soms er misschien net overheen gaan. Wetgeving maakt vaak meer mogelijk dan wij denken.”