Huisarts wijkt soms af van richtlijn bij voorschrijven antibiotica

Nederlandse huisartsen schrijven antibiotica bij de meeste diagnoses voor volgens de richtlijnen voor huisartsen, de NHG-richtlijnen. Ze schrijven vrijwel geen antibiotica voor als daarvoor geen indicatie is en ze kiezen in de meeste gevallen voor een type antibioticum dat de beroepsgroep adviseert in de richtlijn. 

Ook komt de voorgeschreven duur en dosering overeen met de richtlijnadviezen, blijkt uit de Eerstelijns Antibioticascan, die Nivel ontwikkelde in samenwerking met het Instituut Verantwoord Medicijngebruik en Maastricht University. In de scan werd het voorschrijven van antibiotica door huisartsen bij 188 verschillende diagnoses onder de loep genomen.

Patiëntverwachtingen

Uit het onderzoek blijkt verder dat bij een aantal diagnoses verbetering mogelijk is, zowel bij het voorschrijven in de huisartsenpraktijk als op de huisartsenpost. Bij enkele veelvoorkomende diagnoses waren er grote verschillen in het naleven van de richtlijnen, zoals bij middenoorontsteking en blaasontsteking.

Volgens het Nivel spelen veel factoren een rol bij het voorschrijven, zoals veronderstelde patiëntverwachtingen en de impact die een volle wachtkamer heeft op een huisarts. Hierdoor ervaren huisartsen beperkte tijd om in gesprek te gaan met de patiënt over het al dan niet voorschrijven van een antibioticum.

Ook zijn er factoren die de interpretatie van uitkomsten van de scan beïnvloeden, zoals registratiegewoonten en de patiëntpopulatie.

Apothekers

Huisartsen die het voorschrijven van antibiotica willen verbeteren, kunnen volgens het Nivel in gesprek gaan over deze factoren. Dit kan bijvoorbeeld in de farmacotherapeutische overleggroep, waarin apothekers en huisartsen samenkomen om afspraken te maken over het voorschrijven en afleveren van geneesmiddelen.

Voor de Eerstelijns Antibioticascan zijn gegevens gebruikt van 284 tot 387 huisartsenpraktijken en 26 tot 28 huisartsenspoedposten die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. Deze gegevens kwamen uit de jaren 2018 tot en met 2021.