Lichaamstemperatuur mogelijk wapen in strijd tegen antibioticaresistentie
Als deze resultaten ook worden gevonden in proeven met mensen kan het volgens onderzoeker Timo van Eldijk een nieuwe manier opleveren om resistentie aan te pakken. Bijvoorbeeld door de temperatuur bij een patiënt omlaag te brengen met koortswerende middelen, of door patiënten met koorts antibiotica te geven die juist bij een hogere temperatuur effectief zijn.
“De meeste studies naar mutaties die resistentie veroorzaken zijn gedaan bij verlaagde temperaturen”, zegt Van Eldijk. “Wij wilden juist uitzoeken hoe een verhoging van de temperatuur zoals bij koorts het ontstaan beïnvloedt van mutaties die voor resistentie zorgen."
Ampicilline
Samen met masterstudent Eleanor Sheridan kweekte Eldijk E. coli-bacteriën bij 37 of 40 graden Celsius, waarna ze werden blootgesteld aan drie verschillende antibiotica: ciprofloxacine, rifampicine en ampicilline.
De resultaten lieten zien dat bij twee van de geneesmiddelen, ciprofloxacine en rifampicine, een hogere temperatuur voor meer mutaties zorgde die resistentie veroorzaken. Ampicilline zorgde juist voor minder resistentie-veroorzakende mutaties bij koorts.
“Om helemaal zeker te zijn van dit resultaat hebben we de test met ampicilline in twee verschillende laboratoria gedaan, bij de RUG en de Universiteit van Montpellier. Daaruit kwamen dezelfde resultaten”, zegt Van Eldijk.
De onderzoekers vermoedden dat de effectiviteit van ampicilline toeneemt bij een hogere temperatuur, wat ze vervolgens via een experiment bevestigden. Dit verklaart waarom resistentie tegen ampicilline minder vaak voorkomt bij 40 graden. Van Eldijk: “Ons onderzoek toont aan dat een kleine verandering van de temperatuur de kans op het ontstaan van mutaties die resistentie veroorzaken flink kan beïnvloeden.”
De wetenschappers van de RUG publiceerden hun onderzoeksresultaten samen met collega’s uit Frankrijk en Duitsland deze week in JAC-Antimicrobial Resistance: 'Temperature dependence of the mutation rate towards antibiotic resistance'.