Zorginstituut: onderbouw doelmatig voorschrijven en informeer patiënten

Een lagere dosering, langere pauzes tussendoor, een kortere behandelduur of een andere volgorde van behandelingen; ziekenhuizen en artsen zetten regelmatig geneesmiddelen anders in dan door de fabrikant is geregistreerd als wetenschappelijk onderzoek aantoont dat een andere inzet doelmatiger is.

Volgens het Zorginstituut Nederland (ZIN) heeft dit grote voordelen omdat patiënten minder vaak of minder lang worden behandeld, en is de kans op bijwerkingen hierdoor minder groot. Ook hoeven sommige patiënten minder vaak naar het ziekenhuis te reizen, en is het goed voor de werkdruk van schaars zorgpersoneel als patiënten minder vaak een behandeling nodig hebben.

Het Zorginstituut steunt de initiatieven voor meer doelmatige inzet van medicijnen, maar voorwaarde is wel dat patiënten de best mogelijke behandeling ontvangen. Het verminderen van medicatie mag dus niet leiden tot een kleiner effect op de gezondheid van patiënten, benadrukt het ZIN, dat een aantal randvoorwaarden en aanbevelingen heeft voor off-label voorschrijven.

Onderbouwing

Voor het Zorginstituut staat voorop dat de effectiviteit van de behandeling niet minder mag zijn, dat moet voldoende wetenschappelijk zijn aangetoond. Verder moet de beroepsgroep van artsen openbaar toelichting geven hoe en waarom ze geneesmiddelen off-label doseren en voorschrijven. Bij voorkeur komt deze toelichting, volgens ZIN, tot stand in samenwerking met of met steun van (ziekenhuis)apothekers en patiëntenorganisaties.

Verder is het wettelijk vereist dat artsen invulling geven aan ‘informed consent’, wat betekent dat zij hun patiënten informeren als het voorschrift afwijkt van de registratie van de fabrikant.

Passende zorg

Het Zorginstituut waardeert dat artsen en apothekers verantwoordelijkheid nemen om passende zorg te bevorderen en dat ze daar wetenschappelijk onderzoek naar doen. Nieuwe geneesmiddelen zijn volgens het ZIN vaak erg kostbaar, terwijl vaak nog onzeker is hoe ze het beste kunnen worden ingezet en voor wie. In tijden van stijgende zorgkosten en uitgaven aan medicijnen dragen deze initiatieven bij aan het goed, toegankelijk en betaalbaar houden van het basispakket, aldus het Zorginstituut.