‘Impact tekorten geneesmiddelen blijft onverminderd groot’
Met name geneesmiddelentekorten van salbutamol, antibiotica, prednisolon en acenocoumarol hebben volgens de KNMP in het afgelopen jaar veel impact gehad. Ook waren diverse oncolytica niet leverbaar, zoals etopiside, cytarabine, fluorouracil en bevacizumab. En er waren tekorten aan baclofen-, methyldopa-, labetalol- en haloperidol-tabletten, en peginterferon alfa 2a-injectievloeistof was beperkt beschikbaar.
Uit de cijfers van KNMP Farmanco blijkt dat het tekort aan salbutamol meer dan een half miljoen astmapatiënten raakte, en meer dan 1,5 miljoen kinderen en volwassenen werden geconfronteerd met het tekort aan antibiotica. In totaal zijn ruim 4,5 miljoen mensen in 2024 getroffen door een medicijntekort, waarvan 13% definitief is. De gemiddelde duur van een geneesmiddelentekort was vorig jaar 104 dagen.
Verder toont de analyse van de KNMP dat de lijst van kritieke geneesmiddelen in totaal 1172 keer is getroffen door een tekort. Te onderscheiden in de categorieën: vitaal (193), essentieel (669) en noodzakelijk (310).
Van de in totaal 1563 tekorten vorig jaar waren 157 geneesmiddelen vaker dan één keer niet beschikbaar. Bij 74% van de tekorten betreft het een medicijn dat valt onder het preferentiebeleid van de zorgverzekeraars.
Kostenpost
Volgens de KNMP is er geen enkele reden optimistisch te zijn over de cijfers van 2024 en de maatregelen die overheid en zorgverzekeraars hebben genomen. Deze hebben zichtbaar nog niet veel geholpen, benadrukt KNMP-voorzitter Aris Prins: “Overheid en zorgverzekeraars hebben wel goede voornemens aangekondigd, daar houden we ons aan vast voor 2025, maar we hebben eerder in 2021 ook een afname gezien die werd gevolgd door een volgende stijging.”
Om de geneesmiddelentekorten te kunnen managen, zetten apotheken in Nederland 2000 fte in; een kostenpost van € 220 miljoen op jaarbasis, becijferde de KNMP. Bij een tekort zorgen apothekers met kunst- en vliegwerk voor een ander merk of een therapeutisch alternatief, dat in sommige gevallen minder goed werkt, meer bijwerkingen kent of duurder is. Ook geven apothekers een kleinere hoeveelheid mee, of ze importeren of bereiden het geneesmiddel.
Preferentiebeleid
Naast de praktische oplossingen die de apotheekteams dagelijks bieden, pleit de KNMP al langer voor het aanpassen van het preferentiebeleid. “Gelukkig is de politiek het steeds vaker met ons eens. Voor overheid en zorgverzekeraars is dit onderwerp niet langer een taboe”, aldus Prins, die verder pleit voor meer voorraden van kritieke geneesmiddelen en productie in Europa.
KNMP Farmanco, dat al ruim twintig jaar dagelijks de geneesmiddelentekorten in Nederland bijhoudt, noteert een nieuw tekort voor het jaarlijkse overzicht als een medicijn minimaal veertien dagen landelijk niet verkrijgbaar is. Meldingen door apothekers verifieert KNMP Farmanco bij de fabrikanten.