‘Medicijn bij Alzheimer geschikt voor kleine groep patiënten’
De onderzoekers bekeken drie studies naar de effecten van de monoklonale antilichamen aducanumab, lecanemab en donanemab en onderzochten welke deelnemers van het Erasmus Rotterdam Gezondheid Onderzoek (ERGO) in de wijk Ommoord in aanmerking zouden komen voor deze drie alzheimergeneesmiddelen, die nog niet beschikbaar zijn in Nederland.
Van de 986 deelnemers met geringe geheugenproblemen en vroege dementie komt minder dan 15% in aanmerking voor deze alzheimermedicijnen, concluderen de onderzoekers, die de resultaten hebben gepubliceerd in het European Journal of Epidemiology.
Vaatschade
Bewijs dat de geneesmiddelen effectief en veilig zijn bij de rest van de patiënten ontbreekt, doordat er strenge voorwaarden zijn voor deelname aan de onderzoeken naar de alzheimergeneesmiddelen. Hierdoor waren bijvoorbeeld patiënten met hart- en vaatziekten niet goed vertegenwoordigd, wat volgens de onderzoekers wel belangrijk is omdat één op de vijf Nederlanders vaatschade in de hersenen heeft.
Dat betekent dat het niet bekend is of het middel bij deze groep werkt en veilig is. Van de patiënten die alzheimermedicatie gebruiken krijgt 30 tot 40% afwijkingen op de hersenscan in de vorm van bloedinkjes of zwellingen in de hersenen. Met patiënten die al schade hebben in de hersenen moeten de onderzoekers dan extra voorzichtig zijn.
Gering effect
Ophoping van amyloïde in het brein is een deel van de vermoedelijke oorzaak van de ziekte van Alzheimer. Deze medicijnen ruimen dit eiwit op, maar volgens de onderzoekers is het effect, vertraging van cognitieve en functionele achteruitgang over anderhalf jaar, zeer beperkt.
Daarbij komt dat de behandeling intensief is: deelnemers aan de onderzoeken kregen gedurende achttien maanden één of twee keer per maand een infuus in het ziekenhuis, soms gelijktijdig met hersenscans. Ook kregen zij vooraf een PET-scan of ruggenprik om de eiwitten in het hersenvocht te beoordelen.
Ondanks dat de drie medicijnen aducanumab, lecanemab en donanemab voor de meeste patiënten niet geschikt zijn, spreken de onderzoekers toch van een hoopvolle wetenschappelijke ontwikkeling, omdat we steeds meer leren over de ziekte van Alzheimer.