Tekortenbesluiten hebben effect op beschikbaarheid medicijnen

Als het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) aangeeft dat er sprake is van een kritisch tekort, bijvoorbeeld bij onvoldoende beschikbare alternatieven, kan de IGJ een tekortenbesluit afgeven.

Het aantal afgegeven tekortenbesluiten is de afgelopen jaren gestegen en deze tijdelijke besluiten worden vaker verlengd. Het gaat bijvoorbeeld om tekortenbesluiten voor anti-infectiemiddelen, zoals antibiotica en vaccins voor bijvoorbeeld hepatitis B of tetanus, concludeert het RIVM, dat in opdracht van de inspectie het effect onderzocht van tekortenbesluiten op de beschikbaarheid van een geneesmiddel tijdens een tekort.

Over het algemeen vinden apotheken, groothandelaren en fabrikanten, die door het RIVM naar hun ervaringen werden gevraagd, het tekortenbesluit een positieve maatregel. Maar er zijn ook verbeterpunten. Zo noemen de partijen het vaakst dat de afstemming tussen de IGJ en de veldpartijen beter moet. Bijvoorbeeld door een vooraankondiging van een tekortenbesluit of het eerder communiceren van kritische tekorten.

Ook is er bij apotheken, groothandelaren en fabrikanten veel onduidelijkheid over de motivatie achter de keuze om wel of geen tekortenbesluit in te zetten, concludeert het RIVM. Bovendien is er te weinig inzicht in hoeveel geneesmiddelen na een tekortenbesluit Nederland binnenkomen en via welke partij. Het RIVM beveelt daarom aan een monitor op te zetten om daar meer inzicht in te krijgen.

Uitlooptermijn voorraden

Verder pleiten de apotheken, groothandelaren en fabrikanten voor een uitlooptermijn voor voorraden, omdat een geïmporteerd geneesmiddel als het tekortenbesluit afloopt niet meer verstrekt mag worden. Dit kan betekenen dat apothekers en groothandels met een voorraad blijven zitten. Het RIVM beveelt daarom aan om het invoeren van een coulanceregeling te onderzoeken.

Onder meer onzekerheid rondom de duur van de tekortenbesluiten en het risico op boetes maken de drempel hoog om te gaan importeren, concludeert het RIVM, dat aangeeft met dit onderzoek een begin te hebben gemaakt met een overzicht van tekortenbesluiten en producten die onder dit besluit ingevoerd worden.
Voor een completer beeld van de effecten is het belangrijk ook de gevolgen voor de zorg voor patiënten te onderzoeken, en ook hun perspectief in de toekomst mee te nemen.

Gedoogd

In november 2024 besloot de Raad van State dat het tekortenbesluit wettelijk gezien in strijd is met de Geneesmiddelenwet: de inspectie mag alleen op verzoek van een arts een tekortenbesluit afgeven en niet uit zichzelf. Na zorgen van verschillende betrokken partijen wordt de import van geneesmiddelen uit het buitenland voorlopig gedoogd, tot VWS-minister Fleur Agema de wet heeft aangepast.