Toename langdurig gebruik van sterkwerkende opioïden

Landelijk gezien kreeg 34,7% van de gebruikers in 2023 voor meer dan drie maanden voorraad mee van de apotheek. In 2021 en 2022 was dit 33,6%; in 2020 lag het percentage op 36,0%, concluderen de onderzoekers, die benadrukken dat richtlijnen, zoals van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), adviseren om sterkwerkende opioïden zo kort mogelijk te gebruiken.

Uit het onderzoek blijkt dat er duidelijke verschillen bestaan tussen regio’s: in sommige regio’s krijgt minder dan 30% van de gebruikers voor meer dan drie maanden sterkwerkende opioïden geleverd. Volgens het IVM is dit vooral het geval in de Randstad, daarbuiten zijn er juist relatief veel mensen die voor meer dan drie maanden opioïden ophalen bij de apotheek. Hier loopt het percentage op tot meer dan 40%.

Stabilisatie

In het vierde kwartaal van 2023 kregen ruim 191.000 mensen een recept voor sterkwerkende opioïden. Dit komt neer op 2,03% van alle geneesmiddelengebruikers, een kleine daling ten opzichte van 2022. Toen lag het percentage op 2,15%.

Deze stabilisatie staat, volgens de onderzoekers, in sterk contrast met de periode 2010 tot en met 2017. In deze periode steeg het aantal gebruikers van opioïden met 55%.

Trends in voorschrijven

De Themarapportage Opioïden maakt onderdeel uit van de Monitor Huisartsen Voorschrijven (MHV). Het IVM voert dit project uit in samenwerking met de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK), met financiering van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Het project bestaat uit een themarapportage en een webrapportage. De themarapportage beschrijft landelijke en regionale trends in het voorschrijfgedrag, en via de webrapportage van de SFK kunnen apothekers – die deelnemen aan de SFK – de cijfers van de eigen apotheek opvragen en met de huisartsen samen spiegelen aan landelijke cijfers en cijfers van eerdere jaren.