2021

Zichtbaar

We moeten er in 2021 voor zorgen dat onze meerwaarde als apotheker zichtbaar is bij patiënten.

Ook aan het eind van 2020 was het zover: hamsteren. Waar het gros van de werkende Nederlanders lekker genoot van zijn kerstvakantie, was in de apotheek de drukte weer toegeslagen.

Kleine dingen

Goed om af en toe even een realitycheck te krijgen.

“Waar zal ik in mijn volgende column over schrijven? Iemand een idee?”, vroeg ik laatst tijdens de koffie. Ik liep al weken te malen over een goed onderwerp, maar er was nog niks bruikbaars boven komen borrelen.

Shirtwissel

Ja beste collega’s, ik heb de bijwerking gemeld.

Na enig aarzelen – wie is er nu geïnteresseerd in mijn huis-, tuin- en keukenklachten? – wil ik u deelgenoot maken van een zelf ervaren bijwerking. Sinds een halfjaar gebruik ik pilocarpine voor een droge mond. Dit kan ook een bijwerking zijn van geneesmiddelen, en ik ervaar hoe hinderlijk dat kan zijn. Eten is lastig, en praten ook. En ja, praten doe ik nogal veel ...

Nu

Juist nu kunnen apothekers bijdragen aan zorg voor kwetsbare patiënten.

Soms vind ik het niet zo erg dat er in deze periode bepaalde dingen worden afgeblazen, aangepast of uitgesteld. Drukke verjaardagen of andere verplichtingen die niet kunnen doorgaan; ik vind het persoonlijk niet altijd een straf. En natuurlijk heeft het ook nadelen, maar veel vergaderingen blijken online een stuk efficiënter te verlopen. Al blijft het me verbazen dat er steevast mensen zijn die inlogproblemen ervaren.

Zorg ontregelen

De praktijk is dat menig preferente inhalator niet leverbaar is.

Vrijdagmiddag, kwart over vijf. Een van de artsen uit het centrum loopt de apotheek binnen. Of hij een morfinecassette kan meenemen voor de heer W. Die komt zo thuis uit het ziekenhuis voor palliatieve zorg. Een specialistisch team is al aanwezig om de pomp te installeren. We bespreken de mogelijkheden die er zijn met de Sendolor-zakken, kijken wat de voorraad is en kijken ook alvast of er een dormicumcassette in huis is.

Afwijkend merk

Zelf betalen voor afwijkend merk, wordt heel bizar gevonden.

Boos

Ik voel weer een beetje hoop.

Gisteren was de uitvaart van een goede vriend. Hij laat een vrouw, drie kinderen en drie kleinkinderen na. Hij was 60 jaar en is gestorven aan COVID. Al vijf weken lag hij op de ic, en de situatie werd steeds uitzichtlozer. Maar hoe kon ik dat zeggen? Hoe vertelde ik het aan zijn familie, wat ik vanuit mijn medische achtergrond al wist? Ik wist en ik vreesde, maar kon niet vertellen wat eigenlijk steeds duidelijker werd. Hoop geven was mijn taak. Maar helaas kreeg ik gelijk.

Omschakelen

We helpen de patiënt met het omschakelen naar gesubstitueerde medicatie.

Dit jaar hebben nog meer zorgverzekeraars hun preferentiebeleid uitgebreid. Naar voorbeeld van enkele grote verzekeraars dachten nu ook de kleinere hun slag te moeten slaan. Lang leve de eerste maanden van het nieuwe jaar, waarin in de apotheek veel tijd besteed wordt aan het uitleggen van de substitutie geïnitieerd door de zorgverzekeraars. Zo ook de substitutie van de langwerkende insulines. Ik heb alweer menig geval voorbij zien komen.

CO2-footprint

Van doses aerosol switchen naar poederinhalator bespaart veel CO2.

Een jaar geleden vreesde ik voor oncontroleerbare medicijntekorten als gevolg van de huidige crisis. Maar tot dusver lijken we redelijk gespaard in onze afhankelijke positie, waarbij we de meeste medicijnen in Azië laten produceren. Verandert dit na de crisis? Hoewel het totaal niet logisch of strategisch verstandig is, blijft het wel gewoon goedkoper. Zelfs nadat de spullen 20.000 km zijn vervoerd.

Overlijdens

Corona lijkt me een nare dood.

Onze meldingen van overlijden na vaccinatie met een coronavaccin waren veel in het nieuws. Overlijden ná vaccinatie betekent niet door vaccinatie.

Murphy

Gelukkig toonde de patiënt enorm veel begrip en geduld.

Op de meest onvoorspelbare momenten is ‘ie daar ineens weer, onaangekondigd en ongewenst: die wet van Murphy. Ik word al een paar weken achtervolgd door een recept, waarbij werkelijk alles mis- of langs elkaar heen loopt.

Garantie

Het is mooier het preferentiebeleid te schrappen, maar dat lijkt een brug te ver.

De levering van vaccins is per dag weer anders. Harde afspraken op Europees niveau lijken toch niet zo hard te zijn. Achter de schermen spelen allerlei belangen, niet alleen financiële.

Tak van sport

De VJA is klaar voor de campagneweek over zichtbaarheid.

Afgelopen weekend werd ik voor de zóveelste keer toegeroepen tijdens het wielrennen, terwijl ik bij mijn weten toch een aardig nette fietser ben. Blijkbaar ontkom ook ik niet aan het imago dat een wielrenner dé aso van de weg is.

Voorstelbaar

Voorstelbaar dat je een overdrachtslijstje per ongeluk ergens laat liggen.

In 2019 werd een zorgmedewerker ontslagen omdat de overdrachtslijst, gebruikt als boodschappenlijstje, in een winkelwagentje was gevonden. Heel Nederland had een mening. “Schande, terecht ontslagen”, werd gezegd. Maar ik had medelijden.

Te paard

Waarom kiezen we er voor de tweede keer voor het vaccineren te pauzeren?

Nu ligt meer dan ooit de focus op vertrouwen. Vertrouwen in de politiek na het debacle “Pieter Omtzigt, functie elders”, vertrouwen in de politieke keuzes omtrent de coronamaatregelen, vertrouwen in de vaccinatiestrategie en vertrouwen in de keuze om vaccinatie tijdelijk stop te zetten. Binnen de maatschappij horen we dagelijks de sputteringen tegen het beleid. Moeten we wel blindelings vertrouwen en in hoeverre hebben we hier zelf invloed op.

Oppervlak

Wat zou er over tien, twintig jaar aan het licht komen over COVID-vaccins?

Laatst kreeg ik van een aardige collega heel attent het boekje Bottle of Lies. Voor wie het, net als ik, nog niet kent: dit is een journalistieke reconstructie van het ontstaan en de werkwijze van de generieke productiebranche. Mijn collega wist namelijk van mijn interesse in de kwaliteit en veiligheid van geneesmiddelen, de plek waar deze geproduceerd worden en de impact hiervan op de duurzaamheid van de medicijnketen.

Vergrootglas

Schoenmaker blijf bij je leest; dat moeten meer mensen doen.

Het is slecht nieuws dat van het AstraZeneca-vaccin een nieuwe ernstige bijwerking – die gelukkig weinig lijkt voor te komen – is ontdekt. Het is goed nieuws dat het meldsysteem van bijwerkingen werkt. Begrijpelijkerwijs is er veel aandacht voor bijwerkingen van coronavaccins. Ze liggen onder een vergrootglas, en ja dat kan leiden tot onrust. Maar als ze in plaats van onder een vergrootglas te liggen, onder het tapijt worden geveegd, zou dat terecht veel meer onrust geven.

Risico's

“Sjonge, bij de supermarkt doen ze niet zo moeilijk.”

Onderweg naar de apotheek luisterde ik in de auto een stukje van de Apothekers Podcast. Dit vernieuwende initiatief van Harm Geers, wat mij betreft de terechte winnaar van de KNMP Zorginnovatieprijs 2021, zet de apotheker mooi op de kaart als medicatiespecialist. En hoewel ik niet echt tot de doelgroep behoor, vond ik de aflevering over besluitvorming en risico-inschatting erg interessant.

Symbooltje

Zou er voor de pin-optie ook een symbool bestaan in Hix?

Meneer P aan de balie, of we hem willen vergiftigen? Een nieuwe preferentie-periode, dus nieuwe doosjes. Nou, daar gaat hij niet mee akkoord. Biedt wel aan om te helpen met een – niet geplande – verbouwing van de balie. Waarschijnlijk had hij hetzelfde aanbod gedaan bij de huisarts, want even later kwam het elektronische recept met MN erop binnen.

Duurzaam

Laten we ervoor zorgen dat patiënten alleen medicatie bij de eigen apotheek halen.

Na maanden wachten mag ook ik eindelijk mijn boodschappen bestellen bij de duurzaamste online supermarkt van ons land. Op een door mij gekozen moment staat een uiterst vriendelijke bezorger met zijn elektrische auto voor de deur.

Semi-(il)legaal

Tijd voor een Spotify voor wetenschappelijke literatuur!

Steeds vaker voel ik me oud. Bijvoorbeeld wanneer een stagiair mij uitlegt dat je een YouTube-filmpje ook met ondertiteling kan kijken (oh), of wanneer ik ontdek dat ik blijkbaar tot de patatgeneratie behoor (dubbel oh). Bij deze dus een ‘oma-Lieke-vertelt-verhaal’, vanwege een recente ontdekking.

Cascade

Hopelijk zorgt het vertellen over de voorschrijfcascade aan anderen voor een cascade op zich.

Voorschrijfcascades; je herkent ze bijvoorbeeld tijdens medicatiebeoordelingen. Wanneer er in het gesprek met de patiënt naar voren komt dat het ene pilletje voor de bijwerking van het andere is ingezet en zo verder.

Gierfalen

Als apotheker ben ik feitelijk een soort ‘ambassadeur van het geneesmiddel’.

Als mijn agenda niet te druk is en ik me niet hoef te haasten, kijk ik ernaar uit: mijn woon-werkverkeer. Tijdens dat halve uurtje fietsen naar mijn werkplek is veel te zien en te horen: vogels! Het begint al in het voorjaar als de trekvogels elkaar afwisselen op het meertje; grote aantallen kuifeenden, krak- en tafeleenden dicht op elkaar. Na een paar weken zijn ze allemaal weg en komen de weidevogels weer terug om te broeden.

Spijtoptanten

Waarom jezelf wel laten vaccineren maar dat niet willen laten registreren?

Je kunt op basis van het aantal meldingen van bijwerkingen niet zeggen hoe vaak iets voorkomt. Niet alles wordt gemeld …

Veerkracht

Ik ben trots dat we de apotheek steeds open hebben kunnen houden.

Voor de veiligheidsregio Fryslan ben ik onlangs geïnterviewd over mijn werk in de apotheek. Ik heb hier in volle overtuiging aan meegewerkt, omdat ik het belangrijk vind dat apothekers ook eens in beeld komen; wij worden voor mijn gevoel namelijk vaak vergeten.

Humor

Lachen is een ondergewaardeerd medicijn.

Na een eerdere column over mopperende patiënten, is het misschien goed om ook eens de andere kant te laten zien. Velen hebben, ondanks lichamelijke problemen, nog volop humor. En dat trekt ze er soms doorheen, is mijn idee.

Lastige vragen

Moet je bij klachten iedere keer een sneltest doen?

Op het moment van schrijven hebben we net weer een piekje in de besmettingscijfers. De “we-gaan-weer-naar-de-disco-piek” en de “yes-gezellig-toch-nog-een-sportzomer-piek”! Ik heb het gevoel nog dagelijks beleid te moeten maken. Lastige keuzes die potentieel grote gevolgen kunnen hebben. Van de gedachte dat in de vakantietijd één, twee of meerdere assistenten (langdurig) thuis moeten blijven krijg ik slapeloze nachten.

Duurkoop

Goedkoop is duurkoop realiseer je je op een bepaald moment in je leven.

Het is zomer, althans volgens de kalender. Terwijl ik naar de regen buiten kijk, denk ik met de assistenten na over de planning.

Weggooien

Het argument “we kunnen de kwaliteit ervan niet garanderen” zal op een gegeven moment moeten verdwijnen.

In de auto naar huis hoorde ik op de radio dat er een petitie was opgestart tegen het vernietigen van de restvaccins van AstraZeneca. Hierin wordt verzocht deze restvaccins naar Namibië te sturen.

Complimentjes

En er gaat niets boven complimentjes, zo nu en dan!

Het is vijf uur, einde practicumdag. De vaatwassers met maatkolven staan op de achtergrond gezellig te ronken. Samen met een analist loop ik de zaal na en zet alles klaar voor de laatste groep die morgen de experimenten afrondt.

Bijvangst

We ontvangen niet zo vaak meldingen van bijwerkingen als mensen middelen op internet hebben gekocht, terwijl het helaas waarschijnlijk wel steeds vaker voorkomt.

Bij het bekijken van meldingen van bijwerkingen komen we soms meer op het spoor dan alleen bijwerkingen. Zo meldde een jonge vrouw een ernstige depressie en zelfmoordpoging na een dosisverhoging van methylfenidaat. De melder geeft aan dat ze de methylfenidaat heeft gekocht via medicijnen-kopen.net.

Vaccineren

Een vertrouwde plek waar het naast curatieve zorg, ook draait om preventieve zorg.

Vorige maand liep ik door de Sardijnse straten van Alghero waar ik tegen een mooi oud pand aanliep met daarop in sierlijke letters: La Casa della Salute.

Sherlock

Een apotheker is soms net een detective; soms is niets zoals het lijkt, maar daar zijn we alert op, toch?

Een apotheker is soms net een detective; soms is niets zoals het lijkt, maar daar zijn we alert op, toch? Meneer D belt: “Jullie hebben mij gebeld, zie ik.” Na een rondje apotheek – geen aantekening gevonden en niemand heeft met meneer D gebeld – komt de oplossing van hem zelf: “Ik ben net terug van drie weken vakantie en zag jullie nummer bij de gemiste gesprekken.”

Uitwisselapp

Grote kans dat ampullen bij medicijnafval zouden belanden.

Bij het thema duurzaamheid gaan mijn gedachten terug naar 2018. Een arts schreef Relistor voor aan een terminale patiënt.

Spoed

Kunt u de aanvraagtijden iets oprekken om zo betere zorg te verlenen?

In drukke diensten leer je heel goed prioriteren. De vraag waarbij je de dosering moet berekenen van een antidotum omdat de patiënt nu een massale bloeding heeft, of waarbij je moet nadenken over een behandeling bij een intoxicatie bij een instabiele patiënt, heeft prioriteit boven de vraag over de manier waarop je een tablet per sonde kan toedienen of het checken van een protocol.

Influencers

Een van de schadelijke stoffen is aan MAO-remmer verwante stof.

Daar was hij dan: de enige echte Giel Beelen op de socials die ons meenam naar zijn innerlijke goeroe! Wie wil dat nu niet?

Beetje groener

Hoe groen is mijn vak eigenlijk, en kan ik hier iets aan doen?

Weer of geen weer, ik houd van buiten zijn. En velen met mij, sinds COVID. Wel jammer dat je tegenwoordig overal zoveel achteloos verloren mondkapjes en tissues vindt (dubbel jammer dat mijn hond die probeert op te eten. Ik heb die zooi heel wat keren uit d’r bek moeten peuteren).

Menstruatiecup

Het is goed dat we het heel goed uitzoeken.

De afgelopen maanden stroomden zo’n 14.000 meldingen over menstruatiestoornissen na coronavaccinaties bij ons binnen. Variërend van doorbraakbloedingen, hevige menstruatie, uitblijven of vaker menstrueren tot postmenopauzale bloedingen.

Goede buur

‘Gedoe’ klinkt makkelijker op te lossen, toch?

Tijdens een inspiratiedag bij onze zuiderburen werd door een Belgische collega-apotheker het woord proximiteit geïntroduceerd.

Niet voor mij

Om kwart voor vijf begon de ellende.

Zeer bijzonder was dit jaar de griepvaccinatie bij de huisartsen. Onze apotheek ligt in een gezondheidscentrum met zes huisartsen en we waren voorbereid op deze dag. We deden een andere deur open in onze glazen wand en probeerden wachtenden voor de apotheek te scheiden van wachtenden voor de prik.

Verdeeldheid

De laatste tijd knaagt er iets.

Het virus zorgt de laatste maanden voor verdeeldheid. We snuffelen voorzichtig aan elkaar. Ben je voor Ajax of Feyenoord? Stem je rechts of links? Ben je trouwens gevaccineerd of niet?

Angstig

Vol enthousiasme besprak de geriater ons plan met de patiënt.

76 jaar was ze, nam veertig “pillen” per dag in, en wilde graag minderen. De geriater en ik keken elkaar aan: hiermee kunnen we haar toch helpen?

Nieuwe weg

Hoe beter je elkaar kent, hoe makkelijker je elkaar ook kunt vinden.

Het is de hype van dit moment in ons zorglandschap. De wijksamenwerkingsverbanden komen van lieverlee overal tot leven en zelfs een multidisciplinaire bekostiging zal hieraan komen te hangen. Hoe ontwikkelt zich dat in de toekomst verder voor ons vakgebied?

Contacturen

Het duurde tot het Mediq-hockeytoernooi in 2010 voordat de vonk oversloeg

Farmacie is zoals bekend een studie met veel contacturen en een hechte studievereniging, waar studenten veel tijd met elkaar besteden. Het is daarom mijns inziens niet verwonderlijk dat er relaties voortkomen uit dit hechte contact tussen studenten farmacie. In onze omgeving zijn tijdens onze studententijd dan ook veel ‘farmakoppels’ ontstaan.

Het bloed kruipt …

'Ga jij nou later de apotheek overnemen?'

Het was een zaterdagavond in de jaren tachtig. Ze zaten net gezellig aan tafel, ging de telefoon weer. Met spoed moesten er geneesmiddelen worden gebracht naar het ziekenhuis in het dorp.

Derde generatie

De cirkel was rond, zogezegd.

Voor zover ik weet zijn er binnen mijn familie geen andere apothekers te vinden. Ik val dus een beetje uit de toon in dit PW, zonder ‘farmafamilie’. Maar er is wel iets bijzonders met mij: ik ben namelijk derde-generatie-LUMC‘er! Hoe zit dat?