2016

Imago: “Te vaak krijg ik, of een assistent, nog de opmerking waarom er vragen worden gesteld over een voorschrift terwijl de dokter alles toch gewoon duidelijk heeft opgeschreven”, schrijft een apotheker.
Prudent use: Het mag niet, maar het gebeurt wel. Op grote schaal. In de meeste landen in Zuid- en Oost-Europa kun je zonder problemen, zonder recept, antibiotica kopen bij de apotheek. Het wordt als zelfmedicatie gezien. Alsof het paracetamolletjes zijn.
De plasvlieg: Je hebt onder meer de huisvlieg, de fruitvlieg, de strontvlieg, de dansvlieg. En de plasvlieg. Anders dan die anderen kan hij niet vliegen, zelfs niet bewegen; een plaatje van een vlieg dat in urinoirs wordt geplakt om mannen te helpen bij het richten.
Hepatitis: In het rijtje grootste killer diseases wereldwijd hoort naast hiv/aids en tbc inmiddels ook virale hepatitis thuis, schrijven Britse en Amerikaanse wetenschappers in The Lancet. In 2013 overleden 1,45 miljoen mensen aan de ziekte, tegen 1,2 miljoen aidsdoden en 1,5 miljoen doden door tuberculose, blijkt uit cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het grootste aantal slachtoffers valt onder patiënten met hepatitis B en C.
Knippen in zakjes: Sommige patiënten knippen hun baxterzakjes ’s avonds open om de medicatie vervolgens te verdelen over cupjes en glazen of om ze los op tafel te leggen. Waarmee het hele idee achter de zakjes – het vooral voor ouderen makkelijker maken om op het juiste moment de juiste pillen te nemen – teniet wordt gedaan.
Mediatumult: Het voelt steeds ongemakkelijker om aan de balie voor Jodocus te staan omdat je nauwelijks een ander verweer hebt dan ‘dit is wat de verzekeraar wil’; het wordt tijd dat het preferentiebeleid wordt afgeschaft; het merendeel van de apothekers is hier helemaal klaar mee; ik ben het beu dat apothekers de zwarte piet krijgen toegespeeld voor de handelwijze van de zorgverzekeraars.
Souvenirs: Je kunt tegen het eind van je buitenlandse vakantie nog even snel op zoek gaan naar prullaria om als souvenirs mee terug naar huis te nemen, voor de achterblijvers of voor jezelf. Maar je kunt ook poeders en pillen meenemen als souvenir. Omdat ze in eigen land (tijdelijk) niet te krijgen of veel duurder zijn of niet gemakkelijk worden voorgeschreven. Met daarnaast nog een groep toeristen die wondermiddelen mee naar huis slepen omdat er een zeer verleidelijke, exotische zweem van mystiek omheen hangt.
Blogpatiënten: Eigen schuld, dikke bult, krijgen longkankerpatiënten vaak te horen. Uit een peiling van patiëntenvereniging Longkanker Nederland (LN) blijkt dat 55% van de Nederlanders er zo over denkt. Patiënt Edgar Dinkelaar – nooit gerookt – uit in dit PW het vermoeden dat dat de reden is dat er in zijn ogen weinig onderzoek wordt gedaan naar nieuwe geneesmiddelen tegen longkanker.
Onderzoek: Is farmaceutisch onderzoek het geld wel waard? Rond geneesmiddelenonderzoek en vooral rond het geld dat daar omgaat hangen wolken van twijfel. Wat is waar, wat is betrouwbaar?
Moed: Een goed begeleidingsgesprek nieuw geneesmiddel is één ding. Als apothekers bij een overstap naar een medicatierol heldere uitleg willen geven en daarvoor op huisbezoek gaan, waarderen patiënten dat. En als ze dan ook nog meteen een medicatiebeoordeling doen; dat is de ideale wereld.
Resistentie: Zevenhonderdduizend doden vallen jaarlijks wereldwijd door antibioticaresistentie, is de schatting van de Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD). Als het probleem niet snel en gezamenlijk wordt bestreden, zal het dodental de komende decennia in de miljoenen gaan lopen. Ziektes als long- en blaasontsteking zullen niet meer bestreden kunnen worden en levensbedreigend zijn.
Smeren: Smeren, smeren, smeren. Een advies van KWF Kankerbestrijding om je huid te beschermen tegen huidkanker. Smeer je in. Een landelijke campagne voor kinderen met speciaal insmeerlied om hen duidelijk te maken dat smeren tegen de zon net zo gewoon moet zijn als tandenpoetsen. Op de huid zitten. Het thema van het KNMP Najaarscongres, dat in het teken staat van dermatologie.
Vergrijzing: We worden een grijs landje. Het aantal 65-plussers zal van 2,7 miljoen in 2012 toenemen tot 4,7 miljoen in 2040, aldus de CBS Bevolkingsprognose. De komende jaren zal vooral het aandeel 65-79-jarigen sterk stijgen; vanaf 2025 neemt ook de groep 80-plussers sterk toe (de dubbele vergrijzing). In 2040 is naar schatting 26% van de Nederlandse bevolking 65-plusser, van wie een derde ouder dan 80 jaar.
Griepprik: Het is oktober, het stormt, dus wordt er weer heel wat gehoest, geproest en gesnotterd in huiskamers en op kantoren. Tijd voor de griepprik. Zeker voor mensen met een hoog risico op complicaties bij griep. Zou je denken.
Appotheker: In mei schreef ik over de opkomst van de appende apotheker, in dit nummer laten we uitgebreid zien dat de ontwikkelingen op het gebied van apotheekapps niet te stoppen zijn. Het aanbod neemt snel toe en wordt steeds gevarieerder. Voor apothekers zijn ze handig om bijvoorbeeld informatie op te zoeken over interacties, recepten digitaal te controleren of om farmacotherapeutische kennis te testen.
Zorg en politiek: De Tweede Kamerverkiezingen komen eraan en dus buitelen politieke partijen weer over elkaar heen met mooie plannen en beloften, uiteraard ook over de zorg en zorgverzekeringen. Met als rode draad het betaalbaar houden van die zorg.
Innoveren: Het woordje innovatie wordt tegenwoordig te pas en te onpas gebruikt. Ook in de zorg. Het is inmiddels wel een beetje een buzz word geworden, moest ook David Burger, dagvoorzitter van de Nederlandse Ziekenhuisfarmaciedagen toegeven. Toch stonden die dagen dit jaar helemaal in het teken van innovatie. “Want om vooruit te komen moet je natuurlijk wel vernieuwen.”
De patiënt: 2016 wordt het jaar van de patiënt. De tevredenheid van de patiënt moet steeds voorop staan. Als de patiënt maatwerk geleverd krijgt, is hij zeker bereid daarvoor te betalen. Goed communiceren met de patiënt is essentieel. Zomaar een paar uitspraken in dit pw van mensen die in de farmacie werkzaam zijn en hun gedachten over het nieuwe jaar laten gaan.
Never ending story: Een vervelend en hardnekkig probleem, noemt minister Schippers het toenemende aantal geneesmiddeltekorten en daar is geen speld tussen te krijgen. Nog vervelender is het dat dit probleem al jaren bestaat maar niemand erin lijkt te slagen het op te lossen.
Taal: Nada Al-Rubaiee, kwam achttien jaar geleden naar Nederland. Geboren in Irak vluchtte ze als klein kind met haar ouders naar Syrië, waar ze acht jaar woonde, om vervolgens in Nederland terecht te komen.
Alarmfase rood: We hebben het in het pw al vaker geconstateerd: antibioticaresistentie is een tikkende tijdbom die heel snel onschadelijk gemaakt moet worden, anders zijn de gevolgen niet te overzien. Doemscenario’s spreken over een hausse aan onbehandelbare infecties, tien miljoen doden per jaar in 2050 en een economische schade van € 90 triljoen.
Nieren en medicijnen: Gezonde nieren zijn van levensbelang maar vaak gaan we er nogal slordig mee om. We eten te veel zout, drinken te weinig water en houden te weinig rekening met onze nieren als het om medicatie gaat.
Opiumdief: Opiumwetmiddelen zijn een geliefd doelwit van dieven. En verslaafden. En als een verslaafde toegang heeft tot genoemde middelen, bijvoorbeeld in een zorginstelling, dan is de verleiding groot ze te stelen. De gelegenheid schept de dief, zoals blijkt uit de door het RIVM aangeleverde casus.
Crowdfunding: Vanaf deze week is de website van het Pharmaceutisch Weekblad geheel vernieuwd. En daar zijn we trots op! De site heeft een strak, fris uiterlijk gekregen en nieuws, achtergronden en rubrieken zijn overzichtelijk en duidelijk herkenbaar gerangschikt. Nieuw is ook dat iedere week het gehele magazine op de site wordt geplaatst en doorgebladerd en gelezen kan worden. Een fantastische functie, vooral handig voor onderweg, zodat u het PW via uw mobiel of tablet altijd bij de hand hebt!
Medicijntoerisme: Mevrouw Jansen, schilklierpatiënt, had er genoeg van om steeds maar weer te horen over Thyrax-tekorten en stress en complicaties die mogelijk ontstaan bij het overstappen op andere medicatie. Ze struinde het web af, zocht naar de beste aanbieding en boekte een weekje Portugal. Ergens had ze gelezen dat in dat land nog genoeg Thyrax te krijgen was.
Verlichting: Doodmoe was ze, mijn nicht, tijdens de laatste dagen van haar leven, die ze doorbracht in een hospice in Brabant. Jarenlang had ze fier gestreden tegen borstkanker, maar uiteindelijk moest ze zich op 58-jarige leeftijd gewonnen geven.
Baarden: Baarden tegen antibioticaresistentie. Soms stuit je op merkwaardige, maar tegelijkertijd ook zeer interessante berichten. Er is de laatste tijd, terecht, veel aandacht voor antibioticaresistentie en de publiekscampagne van de overheid draait op volle toeren.
Vaccin: Vol ontzag en bewondering wordt altijd gesproken over de Big Five. Groot wild dat je gezien moet hebben en waar je tegelijkertijd ver bij vandaan moet blijven omdat het levensgevaarlijk is. Nou heb ik jaren in de tropen gewoond, maar bang voor olifanten of leeuwen was ik niet. Je komt ze namelijk nooit zomaar even tegen.
Stille krachten: “Een bezoek aan de apotheek staat voor veel mensen gelijk aan wachten. Wie een recept inlevert ziet immers de apotheker of assistent verdwijnen en mag daarna ‘even plaatsnemen’. Om even later een doosje, potje of tube met gebruiksinstructie in handen te krijgen. Wat er in de tussentijd allemaal is gebeurd, is voor velen een raadsel.”
Vrouwenhart: Onderzoek naar het vrouwenhart is hard nodig. Bij zo’n zin kun je de meest uiteenlopende gedachten krijgen, maar in dit geval gaat het om een puur medische kwestie. Hartaandoeningen zijn op dit moment namelijk de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen, maar signalen dat er iets mis is met het hart worden in veel gevallen niet herkend. Ook komt bij vrouwen vaker een stil infarct voor: het is wel op een hartfilmpje te zien, maar de patiënt heeft er niks van gemerkt.
Meldprijs: We hebben oplettende zorgverleners nodig die ons op het spoor zetten om nieuwe en nog onbekende bijwerkingen in het vizier te krijgen, zegt een medewerker van Lareb in een video die speciaal is gemaakt in het kader van de Lareb meldprijs, die op het jubileumsymposium op 19 mei in Utrecht wordt uitgereikt.
Cumulatieve transparantie: Wat is belangrijker: openheid over prijsafspraken of lagere prijzen voor peperdure kankermedicijnen? Een duivels dilemma, dat het Kamerdebat met vws-minister Schippers over haar geneesmiddelennota onlangs bepaalde.
Het pharmaceutje: In een tijd waarin vrijwel alleen nog in korte bites wordt gecommuniceerd via WhatsApp’jes, sms’jes en e-mailtjes is het ontroerend om weer eens een ouderwetse, uitvoerige, getypte brief te ontvangen per gefrankeerde post. Je ziet helemaal voor je hoe de schrijver een maagdelijk wit vel papier uit de lade van zijn eikenhouten bureau haalt, in de schrijfmachine draait en begint met het opstellen van zijn tekst.
Waakzaamheid: “Apotheker mag op zijn hoede zijn”, schreef het Belgische PW, De Apotheker, onlangs boven een artikel over de aanslagen op luchthaven Zaventem en bij metrostation Maalbeek. In het stuk wordt gerefereerd aan bommen die “gewoon aan de keukentafel” kunnen worden gemaakt, “met ingrediënten die je gemakkelijk in … de apotheek kunt kopen”.
App-zorg: De appende apotheker; het allitereert niet alleen lekker, het fenomeen is ook in opkomst. Zo liet VJA-voorzitter Ron Bartels zich onlangs in dit blad nog ontvallen hoe hij in het weekend de huisarts even een WhatsApp’je stuurt over de palliatieve sedatie die op vrijdag is gestart, waarna hij onmiddellijk een app’je terugkrijgt. Korte, effectieve lijntjes.
Deprescribing: Een goede Nederlandse term is er eigenlijk niet voor deprescribing. Het betekent simpelweg het tegenovergestelde van voorschrijven: medicatie afbouwen of helemaal stoppen. Hoogleraren Toine Egberts en Rob van Marum pleiten in dit PW voor een richtlijn deprescribing bij ouderen.
Medicijnafval: Apotheken betalen maandelijks tot wel € 500 aan de afvalverwerker voor het ophalen van oude geneesmiddelen. In zo’n geval doet de gemeente niks en leveren gesprekken hierover niks op; ambtelijke muren blijken niet te slechten. “Aangezien dit grapje ons € 6000 per jaar kost, denk ik erover maar gewoon te stoppen met de inname”, schrijft een apotheker in haar reactie op een enquête onder KNMP-leden.
Tbc uitroeien: Tuberculose de wereld uit. Met die ambitieuze doelstelling in het achterhoofd heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de ‘Global End TB Strategy’ ontwikkeld, waarmee de tuberculose-incidentie in 2035 met ten minste 90% moet zijn teruggebracht.
Verheffing: “Reeds in de jaren veertig van de negentiende eeuw was de wens geuit de apothekersstand te verheffen door invoering van academisch farmaceutisch onderwijs met bijbehorende staatsexamens”, lees ik in een geschrift van Gewina, het Belgisch-Nederlands Genootschap voor wetenschaps- en universiteitsgeschiedenis.
Toegang tot medicijnen: Geneesmiddelenbedrijven waren er onlangs als de kippen bij om hun betere ranking ten opzichte van twee jaar geleden – ook al ging het soms maar om een stijging van een of twee plaatsjes – op de Access to Medicine Index 2016 middels jubelende persberichten onder de aandacht te brengen.
Kwaliteit van leven: Staatssecretaris Martin van Rijn liet zich onlangs in een Algemeen Overleg Verpleeghuiszorg in de Tweede Kamer ontvallen dat hij graag in gesprek wil met de KNMP over het voorstel om in verpleeghuizen een toezichthoudend apotheker aan te stellen. Hij zei het een “interessant genoeg” idee te vinden om te betrekken bij de discussie over het psychofarmacagebruik in verpleeghuizen, dat door Kamerleden was aangekaart.
Suiker: Je had suiker en dan nam je een klontje minder. Of helemaal geen. Zo heette dat vroeger in de volks-mond. Niemand die sprak over diabetes mellitus of onderscheid maakte tussen type 1 en type 2. Of zelfs type 3, waarnaar ook al onderzoek wordt gedaan.
Alzheimer: Hoe ouder het brein wordt, hoe vaker het hapert en hoe meer neurodegeneratieve aandoeningen zich aandienen. En hoe lucratiever de markt voor de Big Pharma.
Vooruit: Het duurt nog even, maar het idee dat in de toekomst moleculaire motoren zich via de bloedbaan voortbewegen om geneesmiddelen met grote precisie naar ontoegankelijke plaatsen in het menselijk lichaam te transporteren, is spectaculair. Als iemand al decennia baanbrekend onderzoek verricht met de blik ver vooruit is het wel Ben Feringa, de Groningse hoogleraar die onlangs in Stockholm de Nobelprijs voor scheikunde kreeg uitgereikt.

Navigatie

2016