Redactioneel
Water
Geen elegante fles wijn of champagne dit keer in het kerstpakket, maar een simpele, plastic fles lucht. Je werd geacht hem zelf te vullen. Met water. Tenminste, daar is de Dopper in eerste instantie voor bedoeld. Dat was even slikken. Maar de boodschap was even duidelijk als gezond: drink water! Ook tijdens de feestdagen. De hele dag door. Liefst anderhalf tot twee liter per dag, raadt het Voedingscentrum aan. Want alleen zo hou je jezelf en vooral je nieren gezond, in combinatie met het drastisch verminderen van de dagelijkse zoutconsumptie.
Kaarslicht
Duurzame farmacie kan staan voor geneesmiddelen die op een duurzame manier worden geproduceerd, voor inspanningen die medicijnresten uit het milieu houden, voor hergebruik van medicatie. Allemaal onderwerpen die in dit eindejaarsnummer, dat helemaal om duurzaamheid draait, ruimschoots aan bod komen.
Iets willen
Je bent jong en je wilt wat. Een slogan die alweer tientallen jaren oud is – en Veronica ooit tot grootste omroep maakte – maar nog altijd overal opduikt. Zoals hier. Want ook jonge apothekers willen van alles, en wij luisteren daar graag naar. Zij bepalen tenslotte het toekomstbeeld van de farmacie.
Hoofdpijn
Het hoofdpijndossier, noemden wij dit themanummer tijdens de voorbereidingen. Niet omdat we onze hersenen moesten pijnigen om er een zinvolle inhoud aan te geven, integendeel. Maar omdat je bij neurologie nou eenmaal ook aan hoofdpijn denkt.
Brexit
Voorbereiden is het magische woord als het om de Brexit gaat. De douane stuurde mij onlangs een mail waarin werd aangekondigd dat hoewel de datum van de Brexit steeds dichterbij komt, veel ondernemers geen of beperkte voorbereidingen hebben getroffen om er zeker van te zijn dat hun handel met het Verenigd Koninkrijk vanaf 29 maart, als de Brexit een feit moet zijn, soepel blijft verlopen.
Griep
De voor- en tegenstanders van de griepprik buitelen ook dit jaar weer over elkaar heen nu het griepseizoen is aangebroken. Heeft vaccineren zin? Het is op zo’n moment goed even stil te staan bij een verwoestende pandemie die precies honderd jaar geleden woedde: de Spaanse griep. Vijftig miljoen doden wereldwijd, zo’n dertigduizend in Nederland.
Kamervragen
Vrijwel dagelijks stellen leden van de Tweede Kamer vragen aan de bewindslieden van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Dat zijn er tientallen in een week. De meeste zijn gesteld aan de ministers Hugo de Jonge en Bruno Bruins; af en toe is er een voor staatssecretaris Paul Blokhuis.
Tijd vooruit
“Ze begon tussen antieke houten kasten met aardewerkpotten en opende later een hypermoderne eigen apotheek. Ze was haar tijd ver vooruit, ook als het om condooms ging.”
U-PGx
Nederland loopt voorop in de wereld op het gebied van farmacogenetica, verzekert een van de belangrijkste specialisten op dit terrein, Jesse Swen. Een prominentie die begin september werd onderstreept op het FIP-congres in Glasgow, waar uit ruim 175 gepresenteerde posters die van KNMP-collega Ilse Boekweg et al. werd uitverkoren voor de posterprijs in de sectie openbare farmacie. De jury prees de poster om de toonaangevende rol van de apotheker in de eerstelijnszorg.
Leefstijlinterventie
Leefstijlinterventie is het toverwoord dat tegenwoordig overal klinkt als het gaat om gezondheid en het voorkomen en bestrijden van diabetes, obesitas en hart- en vaatziekten. Ook in de Tweede Kamer waar onlangs de begroting van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport werd behandeld.
Jong talent
De toekomst ziet er rooskleurig uit voor de farmaceutische zorg in Nederland, is de meest logische conclusie als je hoort wat jonge apothekers en onderzoekers in hun mars hebben. Op het najaarscongres van de KNMP werden onlangs de drie winnaars bekendgemaakt van de KNMP Studentenprijs. De een werd door zijn universitaire begeleiders bejubeld als “een van de meest veelzijdige, visionaire, ondernemende, gepassioneerde en sociaal vaardige studenten die momenteel binnen de Universiteit Utrecht rondloopt”.
Prikkelbaar
Een onschuldige darmaandoening, de meest voorkomende darmstoornis, een verstoorde werking van de darm, geen ernstige aandoening, wel lastig, geen ziekte, een chronische stoornis; tik je de term prikkelbaredarmsyndroom (PDS) in op Google dan vind je deze en nog veel meer soortgelijke omschrijvingen.
Vallen
Het aantal 65-plussers dat na een val op de spoedeisende hulp (SEH) belandt is in tien jaar tijd met maar liefst 40% toegenomen, blijkt uit cijfers van VeiligheidNL, lees ik op het Kennisplein voor verpleging, verzorging, zorg thuis en eerstelijn. Aan de gevolgen van zo’n val overlijden iedere dag gemiddeld negen ouderen, en iedere vijf minuten meldt zich op de SEH weer een oudere na een valincident. Dat zijn alarmerende cijfers.
Gezond
De oogst was uitzonderlijk goed dit jaar. En dan heb ik het niet over heel veel van die kleine onooglijke doe-het-zelf-vruchten die je niet zelden door een bevriend persoon vol trots krijgt aangereikt. Nee, aan het appelboompje in mijn tuintje groeiden dit seizoen veel mooie, grote, blozende appels. Puur biologisch, zonder menselijk ingrijpen, op het spannen van een net en het ophangen van wat zwart plastic om de brutale Vlaamse gaai af te schrikken na. Wekenlang zelf je gezondheid plukken, wat een genot!
FIP
De zorg door openbaar apothekers is cruciaal voor het herstel van patiënten, luidt de krachtige conclusie van een rapport dat onlangs werd gepresenteerd op het 78ste FIP-congres, in Glasgow, waar ruim drieduizend deelnemers uit 108 landen zich een weeklang bogen over farmaceutische ontwikkelingen in de wereld.
Gif
Daar kun je gif op innemen, is een fijne uitdrukking om je gelijk kracht bij te zetten. Wordt ook veelvuldig gebruikt, wij zijn tenslotte een gelijkhebberig volkje. Minder fijn zijn de gevolgen als je de tekst iets te letterlijk neemt. Toch komen er jaarlijks nogal wat mensen in een giftige situatie terecht, heel soms bedoeld maar meestal volkomen onbedoeld, blijkt uit cijfers van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC).
Zoeken
De masteropleiding farmacie in Leiden vraagt haar les te geven in onderzoek en onderzoeksvaardigheden. Dat komt in het begin neer op het overbrengen van de beginselen van de statistiek. Niet het meest populaire vak als je net gekozen hebt voor een op patiëntenzorg gerichte master, dacht Martina Teichert, zelf ook geen statisticus maar wel apotheker (met een master epidemiologie). Maar ach, concludeerde ze, je groeit met je uitdagingen, dus hield ze in haar eerste les een vlammend betoog over het toepassen van nieuwe inzichten op de farmacotherapie van de individuele patiënt.
Vernieuwing
Berichten over drones van Amazon die de via een online-apotheek bestelde en verwerkte medicatie voor je deur afleveren halen steevast de media, omdat het allemaal zo lekker futuristisch klinkt. Je hoeft de deur niet meer uit en geen menselijk wezen meer te zien.
Restricties
Toen in november vorig jaar bekend werd dat het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) van Londen naar Amsterdam zou verhuizen – vanwege de Brexit – ontstond bij ons onmiddellijk het plan een kijkje achter de EMA-schermen te gaan nemen. Gemakkelijker gedacht dan gedaan.
Thee
De helende werking van thee. Die gedachte kwam bij me op toen ik in het piepkleine tuintje van het piepkleine theewinkeltje in een klein straatje in hartje Leiden aan een forse kop kruidige thee zat te nippen. Thee die ik binnen had uitgekozen uit een groot aantal in glazen potten geëtaleerde soorten. Het was moeilijk kiezen, dus hielp de eigenaar een handje, die overigens al snel doorhad dat ik geen groot theeliefhebber was, maar de enorme keus aan geurige bladeren en mixen wel kon waarderen. Hij serveerde de thee in speciale glazen met bijbehorend zandlopertje, zodat je wist wanneer de vers getrokken thee klaar was. Als herboren verliet ik het Leidse zaakje.