Redactioneel
Lassa-koorts
Het Midden Oosten luchtwegsyndroom (MERS), Rift Vallei-koorts, nipah, Lassa-koorts, ebola; een rijtje virussen die niet onmiddellijk een belletje doen rinkelen, op ebola na misschien. Maar wel allemaal dodelijk. En waarover we volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bovendien nog altijd veel te weinig weten, terwijl ze allemaal de potentie hebben om razendsnel uit te groeien tot een epidemie van ongekende proporties. Denk maar even aan de uitbraak van ebola in West-Afrika in 2014.
Patiëntenmacht
“En wa denkte zelluf?”, vroeg de oude huisarts altijd als hij op huisbezoek bij een zieke patiënt binnenliep, zijn versleten dokterstas op tafel zette en een stoel aanschoof. We schrijven eind jaren zestig, met als setting een klein dorp in Brabant, onder de rook van Den Bosch.
Anti-roken
“Sick of smoking”, heet de website. Met als ondertitel: “Stop de tabaksindustrie”. De site verenigt naar eigen zeggen iedereen die letterlijk of figuurlijk ziek wordt van de praktijken van de tabaksindustrie en deze wil stoppen.
Mishandeling melden
Zonder ontbijt naar school, niet helpen met huiswerk en zelfs vechtscheidingen, alles wordt tegenwoordig maar onder kindermishandeling geschaard, zei emeritus-hoogleraar Herman Baartman enkele jaren geleden tegen dagblad Trouw. Dat leidde volgens hem tot een veel te harde aanpak van soms lichte problematiek.
Kankercode
Onlangs werd het onafhankelijke virtuele Oncode Institute geopend, waar 560 academische onderzoekers de code van kanker proberen te kraken. Doel is om fundamentele inzichten over kanker, vooral op moleculair niveau, zo efficiënt mogelijk te vertalen naar betere en meer betaalbare zorg. Dat hoopt men te bereiken door excellent onderzoek en intensieve samenwerking, waardoor behandelmethoden sneller beschikbaar komen voor patiënten. Hiervoor wordt de komende vijf jaar € 120 miljoen extra geïnvesteerd.
Organon
“Het mirakel van Oss”, noemen Johan Heilbron en Jack Burgers het bedrijf in hun boek ‘De Zaak Organon’. Het was in hun ogen namelijk een hele prestatie om in een “betrekkelijk arme, lange tijd door criminaliteit geplaagde Brabantse plaats, zonder universiteit en chemische industrie”, vanuit een slachterij een wereldwijd succesvol farmaceutisch bedrijf op te bouwen.
Medicatiegerelateerd
Medicatiegerelateerde ziekenhuisopnames vormen nog altijd een hardnekkig probleem. Talloze onderzoeken en rapporten tonen telkens weer aan dat het niet de goede kant opgaat, waarna alle betrokkenen zich voornemen er alles aan te zullen doen om het tij te keren. Wat jaren later helaas niet gelukt blijkt te zijn.
Radiopraatje
eHealth, health-apps, sms-alerts: allemaal eigentijdse termen voor eigentijdse toepassingen, bedoeld om patiënten snel en effectief te kunnen helpen volgens de laatste technische snufjes en foefjes. Ook het maken van filmpjes rukt op. Filmpjes waarvoor een speciaal YouTube-kanaal wordt gestart, zoals onlangs in het Pharmaceutisch Weekblad beschreven. En filmpjes die op schermen in de apotheek worden vertoond, om mensen tijdens het wachten te informeren over aandoeningen en behandelmethoden.
Te dik
Een enorme crisis, noemt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) het snel stijgende aantal te dikke mensen in Europa. In 2030 zou je zelfs kunnen spreken van een epidemie. Vooral Ierland springt er uit: vrijwel alle Ierse volwassenen zouden rond die tijd aan obesitas lijden.
Ziekenhuiszorg
“Ik moet de hele dag goed blijven opletten, anders gaat het niet goed met me”, zei de jonge vrouw, die met een infuus in de lift van het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch stond, tegen haar moeder. De vrouw had naar eigen zeggen medicatie gekregen van een verpleegkundige, waarna een collega enige tijd later dezelfde medicatie wilde geven omdat dat volgens haar nog niet was gebeurd.
Ontspannen
Een blik van verwondering verscheen mogelijk op uw gelaat toen u de cover van dit eindejaarsnummer onder ogen kreeg. Ditmaal geen farmaceutisch inhoudelijke kop met bijbehorende foto die in het oog springen, maar een tekening met een banner en de tekst ‘Apothekers ontspannen’, met daarnaast de kop ‘Na werktijd’.
Muizenval
Kaasliefhebbers zullen de resultaten van deze studie met open armen ontvangen, zo begon een recent artikel over Chinees onderzoek waarvan de uitkomsten zijn gepubliceerd in het European Journal of Nutrition.
Witte jas
”Wat mij betreft blijft de witte jas in de kast. Ik voel geen enkele behoefte dat ding weer aan te trekken. We hebben ons net van dat oubollige, stoffige imago weten te ontdoen en dan dit weer. Wij hebben allemaal naambordjes met onze naam en functie, dus als men bereid is te lezen, is het voor iedereen duidelijk wie hij tegenover zich heeft.”
Bereiden
Een moeder kwam naar de apotheek met haar pasgeboren baby die klysma’s nodig had met onder andere morfine. Dat betekende dat de kleinst bestaande klysma’s met de hand gevuld moesten worden. “Ze was ons erg dankbaar, zo kon ze haar thuis blijven verzorgen. Het kindje zou anders niet lang geleefd hebben.”
Breken
Het openen van plastic verpakkingen, wat op het eerste gezicht een fluitje van een cent lijkt, is vaak een nachtmerrie. Een los lipje of inkeping wekt weliswaar de suggestie dat je iets met een simpele handbeweging kunt openmaken, maar in de praktijk blijkt het negen van de tien keer met geen mogelijkheid te lukken.
Krabben
‘Het staat geschreven en gedrukt, je moet krabben waar het jeukt’; een spreekwoord waar geen speld is tussen te krijgen. Ook de uitdrukking ‘mijn maag jeukt’ (ik heb honger) behoeft weinig toelichting. Kent het Nederlands slechts twee spreekwoorden/-uitdrukkingen met het woordje jeukt erin, in het dialectenwoordenboek zijn er maar liefst elf te vinden: van ‘als de wonde jeukt, komt er regen’ en ‘mijn litteken jeukt, het gaat regenen’ tot ‘dat jeukt mij niet’ en ‘mijn rug jeukt’. Die laatste zou zomaar op de coverfoto van dit PW kunnen slaan, die we hebben gekozen ter illustratie van het boeiende artikel van Ruth Bolier over jeuk bij cholestase.
Aidsvrij
Wereldwijd waren er in 2016 naar schatting 36,7 miljoen mensen met hiv en zo’n één miljoen mensen overleden aan aids gerelateerde ziekten. In dat jaar waren er ongeveer 1,8 miljoen nieuwe hiv-besmettingen. Van alle mensen met hiv had zo’n 53% toegang tot antiretrovirale middelen.
Lef
Vroeger vergaapte je je aan de kleren van de keizer, tegenwoordig ben je gefixeerd op de schoenen van de minister. Ook premier Mark Rutte is zich hiervan bewust.
Professionele autonomie
Wij vragen en jullie draaien; er zijn huisartsen die zo tegen de rol van apothekers aankijken waar het de levering van euthanatica betreft. Geen vragen stellen, geen eigen afweging maken, maar klakkeloos leveren.
Minder medicatie
Het is hoog tijd dat er een richtlijn Deprescribing bij ouderen komt, lieten hoogleraren Toine Egberts en Rob van Marum zich vorig jaar mei in het PW ontvallen. Artsen stapelen door de jaren heen allerlei geneesmiddelen en als je daar op een gegeven moment kritisch naar kijkt, blijkt dat bij veel mensen aan het eind van hun leven sprake is van onnodig medicijngebruik.