Redactioneel
Gelijkwaardig
Aan de vooravond van Vaderdag stuurde Treant een persbericht de wereld in waarin werd gerept over vader en zoon Reurink die al 15 jaar op uitstekende wijze samenwerken op de intensive care op ziekenhuislocatie Scheper in Emmen. Voor dit themanummer zou dat een mooie good practice zijn geweest, ware het niet dat we eerder al uitgebreid stilstonden bij vaders en zonen en moeders en dochters die samenwerken in de apotheek.
Frankenstein
Kunstmatige intelligentie (AI) houdt de gemoederen de afgelopen tijd nogal bezig. Vooral de door menigeen voorspelde gevaren krijgen ruim de aandacht. Zoals de vraag of AI uiteindelijk onze eigen ondergang zal betekenen. Good old monster van Frankenstein wordt daarbij graag van stal gehaald. De meningen zijn verdeeld – en dat is een understatement – maar velen vinden dat alertheid geboden is, zeker wat betreft het reguleren en controleren van de techgiganten.
Gezonde reis
Inslapen gaat vlot. Doorslapen niet. De reis naar het einde van de nacht wordt ergens onderweg onderbroken, en daarna lukt het soms urenlang niet deze te hervatten. Of helemaal niet meer. Mensen die dit soort ervaringen hebben zijn talrijk. Als we de reclames moeten geloven slaap je na de keuze voor de juiste matras of boxspring onmiddellijk als een roos; maar een roos heeft doornen denk ik dan, want in de praktijk werkt dat zelden of nooit.
Passend
Passende zorg is zorg die bewezen effectief is en waarde toevoegt, die samen met zorgverlener en patiënt tot stand komt en die zich meer richt op gezondheid dan op ziekte. Deze definitie haal ik uit een persbericht van het ministerie van VWS, waarin wordt aangekondigd dat er een speciale gezant passende zorg is benoemd. Het gaat om Jan Kremer, hoogleraar zorg en samenleving aan het Radboudumc.
Klein stapje
Voor kleine kwalen als oorpijn, keelpijn, bijholteontsteking, krentenbaard, gordelroos, geïnfecteerde insectenbeten en ongecompliceerde urineweginfecties bij vrouwen kunnen openbaar apothekers binnenkort een geneesmiddel voorschrijven. In Engeland, welteverstaan.
Dieren
Influenza, Q-koorts, de ziekte van Lyme, Hepatitis E, Rift Valley fever; allemaal ziekten die de potentie hebben uit te groeien tot een pandemie. Of wordt het disease X, een nog onbekende ziekte?
Veelbelovend
Na hun eerste oriëntatiebezoekjes aan Nederland kwamen de meeste EMA-medewerkers met enthousiaste verhalen terug in Londen over het vlakke land, de fietsmogelijkheden, de korte afstanden, het intensieve openbaar vervoer, hoorde ik in 2018 toen ik op bezoek was bij het Europees Medicijn Agentschap in de Britse hoofdstad. Eind 2017 was, in verband met de Brexit, de keus op Amsterdam gevallen als de nieuwe thuisbasis voor het EMA-hoofdkwartier, en de voorbereidingen voor de grote verhuizing waren in volle gang.
Mijn DNA
Velen hadden er lang naar uitgekeken. Wij ook. Ons geduld werd danig op de proef gesteld. De datum waarop de resultaten gepubliceerd zouden worden keer op keer uitgesteld. De apotheose, begin februari, stelde niet teleur. Iedereen was laaiend enthousiast.
Krokodillen
Hij is negen meter lang, de paarse opblaaskrokodil waarmee de Stichting Zorgmakers langs zorginstellingen trekt om de aandacht te vestigen op een van de grootste frustraties in de zorg: de administratiedruk. Paarse krokodillen zijn overal in de zorg aanwezig en eten volgens de stichting geen mensen, maar tijd: maar liefst 40% van de tijd van zorgverleners.
Talent
Ze is erg enthousiast en geeft vol passie en energie onderwijs. Ze vindt het belangrijk om activerend onderwijs te geven, studenten de ruimte te geven fouten te maken en hen vaardigheden te leren die toepasbaar zijn in andere contexten. Ze houdt van persoonlijk contact en weet verbinding te maken tussen de academische wereld, de praktijk en het onderwijs. Allemaal eigenschappen waarmee je in positieve zin opvalt binnen de farmacieopleiding van de Universiteit Utrecht, een doorgaans traditionele omgeving, als we de jury moeten geloven die dit jaar de docentenprijzen toekende.
In het gedrang
In Groningen werden farmaciestudenten onlangs onderworpen aan een therapietrouwproef. Drie dagen lang – twee werkdagen en een dag in het weekend – moesten ze driemaal daags een dosering van een ‘geneesmiddel’ (mintje) innemen. Eén dosering dertig minuten voor het ontbijt, twee doseringen mochten ze vrij invullen. Resultaat: de therapietrouw kwam al snel in het gedrang.
Proefpersonenreclame
In oktober 2019 toog ik naar Leiden om een bezoek te brengen aan het Centre for Human Drug Research (CHDR), nieuwsgierig naar hoe dat precies in z’n werk gaat, geneesmiddelen voor het eerst op personen testen. En wie dat zijn, die proefpersonen.
Onvoltooid
Toen ik Pia Dijkstra zeven jaar geleden sprak over haar initiatiefwet ‘Voltooid leven’ – zij was toen Tweede Kamerlid voor D66 – was zij positief gestemd. Maar de wet is nog steeds niet voltooid.
Impact
Meld, meld, meld. Dat kun je gerust als het mantra beschouwen van Bijwerkingencentrum Lareb. Hoe cruciaal het melden van bijwerkingen van geneesmiddelen, vaccins en gezondheidsproducten is en hoe groot de impact kan zijn, beschrijven we regelmatig in artikelen en columns.
Bewaren
Wie wat bewaart die heeft wat, hield een oude tante ons altijd voor als wij, kinderen nog, te snel geneigd waren iets weg te gooien. Zelf paste ze dat gezegde zo goed toe dat haar appartementje op een gegeven moment veranderde in een onneembare vesting van kranten, snuisterijen en regelrechte rommel. Ze had wat, maar kon het nooit meer vinden.
Vasthouden
Kokend bloed moet plaatsmaken voor liefde, respect en verdraagzaamheid. Niet alleen in de apotheek, maar ook elders in de zorg en op andere plekken in de maatschappij. Die verlate nieuwjaarswens zette universitair docent in gepersonaliseerde farmacotherapie Frank Klont onlangs op LinkedIn.
Verrijking
Ruim drie miljoen Nederlanders gebruiken psychofarmaca als antidepressiva, antipsychotica en slaap- en kalmeringsmiddelen. Complexe geneesmiddelen, waar mensen soms veel te lang aan vastzitten, omdat afbouwen in de praktijk vaak een complexe aangelegenheid blijkt.
Samen
Er gaat niets boven Groningen. De slogan is al dertig jaar oud, maar geldt nog altijd als de meest succesvolle reclamekreet om een regio te promoten. Als we de tekst op de farmacie betrekken zouden we er ‘als het om samenwerken gaat’ aan vast kunnen plakken.
Farmahistorie
De wederzijdse wisselwerking tussen mens, medicijn en maatschappij is van alle tijden, lees ik op de site van het Nationaal Farmaceutisch Museum. Een zin die mooi aangeeft hoe zinvol het is om niet alleen de huidige tijd te bezien, maar ook alles wat daaraan vooraf ging. Dat in dit museum verleden, heden en toekomst van de farmacie elkaar in een virtuele omgeving ontmoeten is een treffend voorbeeld van die symbiose.
Herhalen
Het is dramatisch gesteld met de therapietrouw van patiënten met osteoporose. Meer dan de helft van hen stopt binnen twee jaar met hun medicatie, terwijl ze deze in principe minimaal vijf jaar moeten gebruiken.