Ga naar inhoud. | Ga naar navigatie

Persoonlijke hulpmiddelen

Navigatie

Herexamen 2015 PW 3

PW Magazine 3, jaar 2015 - 14-01-2015
Een 25-jarige patiënt is twaalf weken zwanger van haar eerste kind. Ze komt bij u in de apotheek met een recept voor drie tabletten naproxen 250 mg, afkomstig van de tandarts, na een kiesextractie. Wat is uw advies? a. Afleveren zonder verdere voorzorgsmaatregelen; naproxen kan veilig gebruikt worden tijdens de gehele zwangerschap. b. Afleveren en informeren dat de patiënt dit middel alleen tijdens de eerste helft van de zwangerschap veilig kan toepassen. c. Niet afleveren: naproxen is gecontraïndiceerd gedurende de gehele zwangerschap.

Goede antwoord: b.

Tijdens de eerste helft van de zwangerschap kunnen sommige NSAID’s incidenteel en in normale doseringen worden toegepast, wanneer paracetamol onvoldoende effect heeft. De voorkeur wordt dan gegeven aan de al langer beschikbare middelen diclofenac, ibuprofen en naproxen, omdat daarmee de meeste ervaring is. Met de overige NSAID’s is weinig ervaring in de eerste helft van de zwangerschap.

Van salicylaten en de oudere NSAID’s zijn tot nu toe geen duidelijke aanwijzingen dat ze teratogeen zijn bij de mens. In de literatuur wordt echter op basis van enkele studies gediscussieerd over een mogelijk licht verhoogd risico op spontane abortus en hartafwijkingen. Salicylaten zouden een licht verhoogd risico op gastroschisis geven. Dit is ook beschreven bij gebruik van ibuprofen. Een definitieve uitspraak over het risico kan nog niet worden gedaan. Bij incidenteel gebruik en normale doseringen lijkt het risico echter zeer klein.

NSAID’s en salicylaten dienen tijdens de tweede helft van de zwangerschap niet te worden gebruikt. In deze periode wordt het gebruik van NSAID’s in verband gebracht met complicaties als verminderde weeënactiviteit, versterkt bloedverlies tijdens de baring, vroegtijdige sluiting van de ductus arteriosus en mogelijk persisterende pulmonale hypertensie bij de neonaat. Tevens wordt bij hoge doseringen en langdurig gebruik in de tweede zwangerschapshelft verminderde foetale urineproductie beschreven, waarna oligohydramnion en irreversibele neonatale oligo- en anurie kunnen optreden.

Necrotiserende enterocolitis en periventriculaire malacie werden bij zeer premature baby’s waargenomen na gebruik van indometacine door de moeder. Ook wordt bij premature kinderen na indometacinegebruik door de moeder voor vroegtijdige weeën vaker een persisterende open ductus arteriosus gezien. Dit kan mogelijk verklaard worden door beschadiging van de intima van de ductus arteriosus door indometacine.


Bron: Commentaren Medicatiebewaking 2014/2015, Stichting Health Base.

Document acties

Reacties

15-01-2015 12:41
J.C. Kortekaas zegt:

http://www.pw.nl/nieuws/nieuwsberichten/herexamen/herexamen-2015-pw-
Het herexamen gaat wel erg kort door de bocht.
“Goede antwoord: b.
Tijdens de eerste helft van de zwangerschap kunnen sommige NSAID’s incidenteel en in normale doseringen worden toegepast, wanneer paracetamol onvoldoende effect heeft. De voorkeur wordt dan gegeven aan de al langer beschikbare middelen diclofenac, ibuprofen en naproxen, omdat daarmee de meeste ervaring is. Met de overige NSAID’s is weinig ervaring in de eerste helft van de zwangerschap.

De 3 tabletten naproxen 250mg zijn wel te overzien, maar toch stelt de FDA in een rapport van 9 januari jongstleden inzake :
Prescription and Over-the-Counter (OTC) Pain Medicines: Drug Safety Communication - FDA Review of Possible Risks of Pain Medicine Use During Pregnancy:

The published studies we reviewed reported on the potential risks associated with the following three types of pain medicines used during pregnancy (see Data Summary section for more information about these studies):

Prescription NSAIDs and the risk of miscarriage in the first half of pregnancy.2-6 Examples of prescription NSAIDs include ibuprofen, naproxen, diclofenac, and celecoxib

http://www.fda.gov/Drugs/DrugSafety/ucm429117.htm?source=govdelivery&utm_medium=email&utm_source=

Ook het Farmacotherapeytisch Kompas waarschuwt:
Gegevens uit epidemiologisch onderzoek suggereren dat gebruik van prostaglandinesynthetaseremmers in de vroege fase van de zwangerschap kan leiden tot een vergroot risico van miskramen, cardiale malformaties en gastroschisis. Aangenomen wordt dat het risico toeneemt met de dosering en duur van de behandeling. Prostaglandinesynthetaseremmers dienen dan ook tijdens de eerste twee trimesters van de zwangerschap uitsluitend op strikte indicatie te worden gebruikt en dan in zo laag mogelijke dosering voor een zo kort mogelijke behandeling.
http://www.farmacotherapeutischkompas.nl/inleidendeteksten/I/inl%20prostaglandinesynthetaseremmers.asp
De vraag moet luiden of de vragenstellers zelf daadwerkelijk NSAID’s innemen ofwel laten innemen bij kinderwens tijdens de eerste zes maanden van de betreffende zwangerschap.

15-01-2015 14:05
Mariël Croon zegt:

De reactie van Kortekaas was ook de mijne, in het boek 'De grote geboortegids', dat ik schreef met hoogleraar verloskunde Joris van der Post, raden wij het gebruik van NSAID's in de hele zwangerschap af, om bovengenoemde redenen. Om deze reden heb ik voor publicatie van de herexamenvraag nagezocht in de nieuwste edite van Schaeffer, Peters en Miller van 'Drugs during Pregnancy and Lactation' (eind 2014), de 'teratologiebijbel'. Het meest recente advies aldaar luidt:

Recommendation.
Ibuprofen is the analgesic of choice second to paracetamol, and the anti-inflammatory agent of first choice until gestational week 28. Use of declofenac is also possible. After 28 weeks of gestation, repeated use of NSAID’s shoud be avoided. If used repeatedly during the third trimester, ductal flow and amniotic fluid volume shoud be regularly evaluated by sonography.

Recommentation.
Selective COX-2 inhibitors are contraindicated during pregnancy because of a lack of experience, and the potential fetal effects on kidney maturation and other adverse effects related to NSAID’s. Continuous use of selective COX-2 inhibitors may prevent ovulation and should be avoided in the periovulatory phase. Inadvertent exposure during the first trimester is no indication for special diagnostic measures.

Ik concludeer dus dat antwoord b inderdaad het juiste antwoord is. Dat neemt niet weg dat ons advies inzake NSAID's zal blijven luiden deze nooit zonder overleg met een arts in de zwangerschap te gebruiken.

20-01-2015 01:58
B.J.W.A. Koppers zegt:

Casus mist de vragen aan de balie:
- weet voorschrijver (tandarts) wel dat sprake is van zwangerschap? met 12 weken is er vaak weinig 'zichtbaar'

- stap 1 = paracetamol, geprobeerd?

Nazoek via Lareb/TIS (Zie http://www.lareb.nl//Teratologie/Naslagwerk-GZB/GZB---Zwangerschap#TOC_NSAID_s_salicylaten2) leert snel dat Naproxen in de kolom "Farmacol. effect; (tijdelijk) niet gebruiken" is opgenomen.
De tekst onder de tabel in TIS doet weer wat afbreuk aan de harde uitkomst.

Echter, een korte risk-benefit analyse levert snel op dat 3 stuks naproxen (de 1e keer 2 stuks? indicatie bij tandextractie : 500mg) tenminste meer risico oplevert dan 1 of 2 paracetamol.

Op zijn minst is deze casus veel summier te en doet b onvoldoende recht aan wat we weten en kunnen. Tenzij je de doos gewoon snel wilt schuiven.

Back to top