Herexamen 2019 PW 47
Welke van de onderstaande stellingen over het gebruik van anti-psychotica is volgens de meest recente inzichten juist?
-
Aripiprazol veroorzaakt minder gewichtstoename dan quetiapine in eauivalente doseringen.
-
Het nieuwere antipsychoticum lurasidon veroorzaakt relatief vaak QT-verlenging.
-
Hyperprolactinemie treedt bij gebruik van resperidon minder vaak op dan bij gebruik van haloperidol.
-
Negatieve symptomen reageren goed op atypische antipsychotica maar verbeteren niet bij gebruik van haloperidol.
Toelichting
Het juiste antwoord is: aripiprazol veroorzaakt minder gewichtstoename dan quetiapine in eauivalente doseringen.
Een belangrijke netwerkmeta-analyse is in juli 2019 gepubliceerd in The Lancet [1]. Hierin zijn de resultaten van 402 gerandomiseerde klinische onderzoekingen met 32 verschillende antipsychotica verwerkt. Zowel gepubliceerde als niet-gepubliceerde studies zijn meegenomen. Gekeken is naar de effectiviteit en verschillende bijwerkingen. Bij de effectiviteit is onderscheid gemaakt tussen verbetering op een totaalscore (“overall change in symptoms”) en verbetering op positieve, negatieve dan wel depressieve symptomen.
Op de totaalscore gaven onder meer clozapine, olanzapine en risperidon een significant grotere reductie van de symptomen dan andere antipsychotica. Als ingezoomd wordt op het reageren van de negatieve symptomen (zoals weinig initiatief en affectieve vervlakking) blijken onder meer clozapine en olanzapine het sterkst werkzaam.
Haloperidol veroorzaakt ook een verbetering van deze symptomen, in dezelfde mate als onder meer quetiapine en aripiprazol. Antwoord a is dus onjuist. Hetzelfde geldt voor antwoord b: risperidon veroorzaakt, in tegenstelling tot onder meer aripiprazol en quetiapine, relatief vaak hyperprolactinemie. Het doet hierin niet onder voor haloperidol.
Verlenging van het qt-interval treedt het sterkst op bij het (zelden toegepaste) sertindol en het in Nederland niet-geregistreerde amisulpride. qt-verlenging wordt bij gebruik van lurasidon zelden gezien. Antwoord c is eveneens onjuist.
Toename van het lichaamsgewicht is een belangrijke bijwerking van verschillende antipsychotica. De mate waarin dit optreedt, verschilt sterk per preparaat. Aripiprazol veroorzaakt duidelijk minder toename van het lichaamsgewicht dan olanzapine of quetiapine.
Bron: Huhn M. Nikolakopoulou A. Schneider-Thoma J et al. Comparative efficacy and tolerability of 32 oral antipsychotics for the treatment of adults with multi-episode schizophrenia: a systemic review and network meta-analysis. The Lancet 2019 http://dx.doi.org/10.1016/S0140-6736(19)31135-3
Auteurs: Geurt van den Brink, gepensioneerd universitair docent Departement Farmaceutische Wetenschappen Universiteit Utrecht (UU) en Annemarie Heersche, universitair docent Departement Farmaceutische Wetenschappen (UU) en verbonden aan het Geneesmiddel Informatie Centrum/KNMP.