Ga naar inhoud. | Ga naar navigatie

Persoonlijke hulpmiddelen

Navigatie
Bekijk het nieuwste nummer PW48

Herexamen 2020 PW17

PW17 - 22-04-2020 | door T.K.L. van Donselaar-Pham afdeling medicatiebewaking, Stichting health Base, Houten

De heer Peeters (69 jaar) komt bezorgd bij de balie in uw apotheek. Hij heeft in de media gehoord dat hij bepaalde medicijnen niet meer mag innemen vanwege een grotere kans op corona. Hij gebruikt candesartan 1dd 16 mg, pantoprazol 1dd 40 mg en slikt af en toe ibuprofen tegen de pijn. Hij vraagt zich af met welke medicijnen hij moet stoppen in verband met het coronavirus. Wat adviseert U?

  1. Ibuprofen niet meer gebruiken en vervangen door een andere pijnstiller (geen NSAID). NSAID’s verhogen de ACE2-expressie in het lichaam. Het coronavirus maakt gebruik van ACE2 bij het binnendringen van de gastheercellen waardoor patiënten vatbaarder zijn voor de COVID-19 ziekte.
  2. Stoppen met candesartan en vervangen door een alternatief (geen RAAS-remmer). RAAS-remmers zorgen voor een verhoogde ACE2-expressie in het lichaam. Het coronavirus maakt gebruik van ACE2 bij het binnendringen van de gastheercellen waardoor patiënten meer kans hebben op COVID-19.
  3. U adviseert te stoppen met candesartan én ibuprofen.
  4. U stelt de patiënt gerust en legt uit dat hij zijn medicatie niet hoeft te staken.

Toelichting

Het juiste antwoord is: u stelt de patiënt gerust en legt uit dat hij zijn medicatie niet hoeft te staken.

Bepaalde geneesmiddelen, zoals RAAS-remmers, NSAID’s, pioglitazon en corticosteroïden, zijn in verband gebracht met een negatieve invloed op besmetting door het coronavirus en/of de door het coronavirus veroorzaakte ziekte COVID-19. Het vermoeden bij RAAS-remmers, NSAID’s en pioglitazon is gebaseerd op het mechanisme waarmee coronavirussen gastheercellen besmetten. Coronavirussen (SARS-CoV en het huidige coronavirus SARS-CoV-2) maken gebruik van ACE2 om bij gastheercellen binnen te dringen.
RAAS-remmers, NSAID’s en pioglitazon zouden geassocieerd zijn met een verhoogde ACE2-expressie. In de literatuur is de associatie tussen gebruik van deze middelen en ACE2-expressie echter niet duidelijk aangetoond. Er is ook nog veel onbekend over de relatie tussen geneesmiddelengebruik, ACE2-expressie en de kans op een ernstig beloop van COVID-19 bij mensen. Daarnaast is er geen onderbouwing gevonden voor een relatie tussen een grotere expressie van ACE2 en de kans op COVID-19, of de ernst van de klachten bij COVID-19 besmetting.
Corticosteroïden werken immunosuppressief en zijn daarom geassocieerd met een hoger risico op (luchtweg)infecties. Een associatie tussen corticosteroïden en COVID-19 is niet aangetoond. Kortom: er is onvoldoende onderbouwing om het vermijden van RAAS-remmers, NSAID’s, pioglitazon en corticosteroïden te adviseren om de kans op besmetting met het coronavirus of een ernstig verloop van COVID-19 te verkleinen.

Bron: Borgsteede SD, et al. Negatieve invloed geneesmiddelen op COVID-19. Geneesmiddelen-bulletin 2020 (54); nr. 4.

Document acties

Reacties

24-04-2020 08:25
A.W.M. Dullaart zegt:

Het valt mij op dat in Nederland geen probleem wordt gezien met ibuprofen, terwijl in andere landen het gebruik van ibuprofen bij corona wel wordt afgeraden. Gisteren, in de dagelijkse newsmail van het British Medical Journal, stond ook weer dan ibuprofen de symptomen van infectie kan maskeren, en zo de outcome kan verergeren. Dit was, volgens het artikel, gebaseerd op een advies van de European Medicines Agency’s pharmacovigilance risk assessment committee (PRAC).
Zonder paniek te willen zaaien, wil ik dit toch onder uw aandacht brengen.

Collegiale groet,
Anwyn Dullaart

Litteratuur referentie:
BMJ 2020; 369 doi: https://doi.org/10.1136/bmj.m1614OLITCiteNPL (Published 22 April 2020)
Cite this as: BMJ 2020;369:m1614

24-04-2020 13:47
T.K.L. van Donselaar- Pham zegt:

Dank Anwyn Dullaart voor deze aanvulling op de thema’s die spelen rondom medicatieveiligheid en COVID-19. Onze casus gaat over het gebruik van ibuprofen in relatie tot de kans op het krijgen van COVID-19. Er is tot nu toe onvoldoende bewijs dat mensen die een NSAID gebruiken een grotere kans hebben op het krijgen van COVID-19.[1]
In enkele recente bijdragen in BMJ worden de mogelijke nadelige effecten van ibuprofen besproken. Ten eerste ligt er een advies van de Pharmacovigilance risk assessment committee (PRAC) van de EMA waarin wordt geadviseerd om in de bijsluiter op te nemen dat ibuprofen (en ketoprofen) als bijwerking hebben dat ze de symptomen van een infectie kunnen maskeren. Dit kan relevant zijn, niet bij de kans op het krijgen van COVID-19, maar in de eerste fase van COVID-19, omdat de infectie te laat aan het licht kan komen.[2] Bij de discussie over wat dit betekent, wordt ook het commentaar van Little meegenomen die ook in een eerdere bijdrage zijn vraagtekens plaatst bij het gebruik van NSAID’s bij de behandeling van symptomen van COVID-19.[3] Hij geeft aan dat (1) NSAID’s geneesmiddelen zijn met de nodige ongunstige effecten en (2) dat ze in het bijzonder bij een respiratoire infectie een nadelig effect zouden kunnen geven.[3] De EMA adviseert om NSAID’s te gebruiken volgens (nationale) richtlijnen.[4] Overigens onderschrijven we de conclusie van beide bijdragen: NSAID’s zijn geen eerste keuze voor het behandelen van symptomen bij COVID-19. Dat is paracetamol.

Mvg, Kim-Loan van Donselaar - Pham

1. Borgsteede SD, et al. Negatieve invloed geneesmiddelen op COVID-19. Geneesmiddelen-bulletin 2020 (54); nr. 4.
2. Torjesen I. Ibuprofen can mask symptoms of infection and might worsen outcomes, says European drugs agency. BMJ. 2020 Apr 22;369:m1614.
3. Little P. Non-steroidal anti-inflammatory drugs and covid-19. BMJ. 2020 Mar 27;368:m1185.
4. EMA. EMA gives advice on the use of non-steroidal anti-inflammatories for COVID-19. 18 March 2020 EMA/136850/2020. Via: https://www.ema.europa.eu/en/documents/press-release/ema-gives-advice-use-non-steroidal-anti-inflammatories-covid-19_en.pdf Geraadpleegd op 24 april 2020.

Vacature PW
Back to top