Herexamen 2023 PW44
Een jong patiëntje krijgt via een voedingssonde 3 maal daags 3 ml kaliumcitraatdrank 144 mg/ml. De bereidingsapotheek waar u deze drank normaliter betrekt kan de drank tijdelijk niet leveren. Daarom wijkt u uit naar een alternatief met ook 144 mg/ml kaliumcitraat, waaraan ter verbetering van de pH 46,2 mg/ml citroenzuur is toegevoegd. Moet u de dosering van het alternatief herberekenen?
-
Ja, citroenzuur is een bron van citraat. De dosis moet op molbasis omlaag.
-
Ja, citroenzuur is een driewaardig organisch zuur, dus de dosering kan een factor 3 omlaag.
-
Ja, door de pH-verlaging is citraat deels geneutraliseerd. De dosis moet op molbasis omhoog.
-
Nee, het citroenzuur is alleen toegevoegd voor de smaak wat bij sondevoeding niet relevant is.
Toelichting
Het juiste antwoord is: ja, citroenzuur is een bron van citraat. De dosis moet op molbasis omlaag.
Kaliumcitraat is een zwakke base. De oplossing in water smaakt slecht door een hoge pH, wat gecorrigeerd kan worden met citroenzuur. Dit verlaagt de pH, maar het citroenzuur draagt wel bij aan de totale hoeveelheid citraat. Kaliumcitraatdranken zijn daardoor alleen onderling uitwisselbaar als de concentraties citraat en citroenzuur op basis van hun molmassa worden omgerekend naar mmol/ml. Idealiter wordt dan ook de totale hoeveelheid citraat + citroenzuur weergegeven in mmol/ml, zoals gebruikelijk is in het Formularium der Nederlandse Apothekers (Kaliumcitraatdrank 0,33 mmol/ml FNA).
De drank uit de casus bevat omgerekend voor de molmassa 0,44 mmol/ml citraat, het alternatief bevat in totaal 0,66 mmol/ml citraat. Voor een gelijkblijvende hoeveelheid citraat moet de dosering van 3 maal daags 3 ml dus omlaag naar 3 maal daags 2 ml.
Bron: LNA-mededeling Citraatdranken (april 2023)